Ograniczanie szarej strefy i luki podatkowej, a także rozwiązanie problemu ściągalności podatku VAT jest niezwykle istotną kwestią z perspektywy kondycji finansów publicznych. Liczne inicjatywy mające na celu uszczelnienie systemu, które były podejmowane na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, przyniosły pewne korzyści, jednak nie dały długofalowego i trwałego efektu. Narzędziem zmniejszającym szarą strefę i lukę podatkową oraz generującym wzrost wpływów z podatku VAT jest system kas fiskalnych online. Rozwiązanie to jest oparte na stałej komunikacji kas rejestrujących z centralnym systemem administracji podatkowej.
Jak wynika z raportu KPMG w Polsce pt. „Studium przypadku – system kas fiskalnych online w Polsce”, wdrożenie takiego systemu powinno zagwarantować istotny wzrost dochodów podatkowych oraz szybki zwrot poniesionych z tego tytułu nakładów. Jak pokazują szacunki, już wdrożenie 100 tys. kas online może zapewnić pełny zwrot poniesionych nakładów w ciągu kilku miesięcy od uruchomienia systemu. W przypadku pełnego wdrożenia systemu kas fiskalnych online, po roku do budżetu państwa może trafić dodatkowo ponad 2,8 mld zł z tytułu podatku VAT. Przy uwzględnieniu nakładów niezbędnych dla wdrożenia systemu dałoby to dodatni bilans budżetu państwa na poziomie ok. 2,5 mld zł. Te wartości mogą być jeszcze większe, jeśli uwzględni się dodatkowe wpływy do budżetu z tytułu podatków dochodowych oraz zwiększenie efektywności działania kontroli skarbowej.
Wdrożenie nowego systemu w rozważanym w raporcie modelu wymagać będzie pewnych zmian w obszarze infrastruktury oraz uruchomienia samego systemu centralnego wraz z odpowiednimi narzędziami analitycznymi. Wiąże się to z niezbędnymi nakładami finansowymi. Wymiana urządzeń mogłaby zostać w istotnym stopniu dofinansowana przez skarb państwa w postaci subsydiów dla przedsiębiorców. Szacowane koszty wdrożenia systemu kas fiskalnych online, uwzględniające dotacje dla przedsiębiorców do zakupu urządzeń nowej generacji, stanowiłyby tylko ułamek dodatkowych przychodów podatkowych – niespełna 370 mln zł.
Ograniczanie szarej strefy i luki podatkowej z wykorzystaniem systemów kas fiskalnych online (lub paragonów online) jest rozwiązaniem z powodzeniem stosowanym m.in. w takich krajach jak Węgry, Chorwacja, Turcja czy Bułgaria. Wdrożenie rozpoczynają też Czesi. Rozwiązania wdrażane w poszczególnych krajach nie są jednorodne. Niewykluczone, że docelowy model dla Polski będzie swoistą hybrydą tych rozwiązań. W każdym jednak przypadku osiągane są wymierne korzyści finansowe.
System kas fiskalnych online umożliwia dokonywanie różnorodnych analiz statystycznych z uwzględnieniem położenia geograficznego i charakterystyki biznesu analizowanego podmiotu. Umożliwia również monitorowanie działań w zakresie fiskalizacji obrotu w trybie rzeczywistym. Jest to zatem wartościowe narzędzie w rękach administracji podatkowej. Efektem jego stosowania może być znaczny wzrost efektywności działania organów kontrolnych, co z kolei przełoży się na dalszy wzrost dochodów podatkowych.
Nowe rozwiązanie technologiczne daje możliwość zbierania szerokiego zakresu informacji, dostępnych w czasie rzeczywistym, które pozwalają na wszechstronną analizę i ocenę funkcjonowania poszczególnych rozwiązań w systemie podatkowym. Dzięki zdalnemu zarządzaniu oprogramowaniem kas fiskalnych, w szczególności stawkami VAT stosowanymi w kasach, bardzo sprawnie mogą być wprowadzane ewentualne zmiany w zakresie tego podatku.
