Na mocy ustawy z 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, od 1 lipca 2017 r. uchylone zostaną art. 43 ust. 13-14 ustawy o VAT. Proponowana zmiana prowadzi do usunięcia z regulacji dotyczących zwolnień od VAT, zwolnienia dla usług stanowiących element zwolnionej od podatku usługi finansowej lub ubezpieczeniowej, wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz 37-41 tej ustawy, stanowiących odrębną całość oraz będących właściwymi i niezbędnymi do świadczenia usługi zwolnionej.
W kontekście zwolnienia z VAT usług pomocniczych, przełomowym momentem okazał się wyrok z 17 marca 2016 r. w sprawie C-40/15 Aspiro, gdzie TSUE orzekł o braku analogii transakcji ubezpieczeniowych z usługami finansowymi. Przedmiotowy wyrok stał się przyczyną uchylenia przepisów art. 43 ust. 13-14 ustawy o VAT. W ocenie Ministerstwa Finansów celem przedmiotowej zmiany jest ściślejsze odwzorowanie przepisów dyrektywy VAT dotyczących zakresu stosowania zwolnienia do usług finansowych i ubezpieczeniowych oraz orzecznictwa TSUE. Z uwagi na to, że interpretacja zgodna z orzecznictwem TSUE w zakresie usług finansowych powinna zostać wyprowadzona bezpośrednio z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41, uznano przepis art. 43 ust. 13 za zbędny i postanowiono o usunięciu go w całości.
W rezultacie, od 1 lipca 2017 r., przy dokonywaniu interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy o VAT uwzględniane będzie orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych i ubezpieczeniowych (w tym usług stanowiących element tych usług). Ze zwolnienia będą nadal korzystać usługi stanowiące element usług finansowych i ubezpieczeniowych wymienionych w tych przepisach, jeżeli takie zwolnienie wynika z orzecznictwa TSUE. W praktyce rezultatem zmian będzie wyłączenie większości usług, które przed zmianą przepisów były uznawane za stanowiące element usługi ubezpieczeniowej/finansowej (świadczone przez podmioty trzecie na rzecz zakładów ubezpieczeń, banków oraz innych instytucji finansowych).
Do usług, które zostaną wyłączone z możliwości stosowania zwolnienia z VAT zostaną zaliczane usługi likwidacji szkód, które świadczone odrębnie nie stanowią usługi ubezpieczeniowej ani usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Ponadto, zgodnie z orzecznictwem TSUE ze zwolnienia z tytułu usług finansowych nie mogą korzystać świadczone odrębnie usługi wspierające usługi finansowe, nawet jeśli są niezbędne do ich świadczenia, ale mają czysto techniczny charakter, np.: usługi administracyjne typu back office, usługi call center, usługi elektronicznego przesyłania wiadomości na rzecz instytucji finansowych, czyli SWIFT.
Biorąc pod uwagę dość zawężoną wykładnię Trybunału, należy się spodziewać, że od 1 lipca niewiele usług o charakterze pomocniczym do usług finansowych lub ubezpieczeniowych będzie mogło korzystać ze zwolnienia z VAT. W rezultacie zwiększy to koszty instytucji finansowych i ubezpieczeniowych, które obecnie nabywają wiele z tych usług bez VAT. Większość z ich usługodawców będzie prawdopodobnie zmuszona do obciążenia swoich usług 23 proc. VAT. Alternatywnie, sami usługodawcy będą zmuszeni ponieść ciężar VAT-u poprzez utrzymanie dotychczasowych cen brutto co wydatnie wpłynie na zmniejszenie ich rentowności.
Oczywiście nie będzie dotyczyło to wszystkich usług. W praktyce istnieje obawa, że podatnicy będą zmuszeni bronić prawa do zwolnienie z VAT przed sądami administracyjnymi, ponieważ stanowisko organów podatkowych może okazać się bardzo pro-fiskalne, wsparte dotychczasową dość restrykcyjną wykładnią TSUE. Przykładem usług, które również po zmianie przepisów powinny korzystać ze zwolnienia jako usługi pomocnicze to usługi dotyczące transferów, które mają na celu przekazywanie funduszy i pociągają za sobą zmiany w sytuacji prawnej i finansowej.
Ponadto, należy pamiętać, że zmiany nie dotyczą usług objętych zwolnieniem z VAT na bazie art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy o VAT Przykładowo, ze zwolnienia z VAT korzystać będą nadal wszelkiego rodzaju usługi pośrednictwa finansowego lub ubezpieczeniowego, w tym także świadczonych wyłącznie za pomocą środków elektronicznych.
Celem niniejszego komentarza jest przybliżenie Zakres usług pomocniczych obecnie korzystających ze zwolnienia z VAT i tych, które za takie nie są uważane oraz próba wskazania, które z nich - od 1.07.2017 r. - będą podlegały opodatkowaniu na zasadach ogólnych przybliża komentarz Łukasza Postrzecha opublikowany w Vademecum Głównego Księgowego .
