Zwolnienia w VAT: usługa kulturalna obejmuje także kulturę prawną

Działalność twórcza polegająca na pisaniu podręczników czy komentarzy z zakresu prawa, spełnia warunki pozwalające na zaliczenie jej do kategorii usług kulturalnych i w związku z tym korzysta ze zwolnienia z VAT. Tak wskazał NSA w wyroku z 11 czerwca 2015 r.

W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka wydawnicza, która zajmuje się wydawaniem komentarzy podatkowych oraz podręczników dla studentów prawa i ekonomii. Autorzy tych pozycji, przenoszą na wydawnictwo, w formie udzielenia licencji, prawa autorskie, w zakresie wydawania tych utworów i ich dystrybucji, za co otrzymują wynagrodzenie w formie honorariów. Jeden z autorów, prowadzący działalność gospodarczą w innym zakresie, niekorzystający ze zwolnienia podmiotowego od podatku, chce wystawić wydawnictwu fakturę z tytułu otrzymanego honorarium autorskiego z naliczonym 8 proc. VAT-em. Według wydawnictwa, jego usługa jest jednak zwolniona z podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 lit. b ustawy VAT. Dlatego faktura ta nie będzie dawała wydawnictwu prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Zdaniem wydawnictwa, udzielenie wydawcy przez autora publikacji licencji do praw autorskich do komentarza o tematyce prawnej, mieści się w zakresie pojęcia "usługi kulturalnej". Jako "usługa kulturalna" podlega zaś na mocy przytoczonego przepisu zwolnieniu od podatku VAT.

Fiskus się nie zgodził. Organ podatkowy przyjął, że zwolnieniu od podatku VAT podlegają tylko usługi kulturalne, które mają znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturowego ze względu na wartość historyczną lub artystyczną. Zwolnienie od podatku od towarów i usług wykonywanych przez autora utworu o tematyce prawnej, podatkowej i ekonomicznej, będącego w istocie podręcznikiem prawno-podatkowym, czy ekonomicznym nie leży w interesie publicznym, a więc społecznym, w interesie ogółu. Napisanie książki o tematyce prawnej, podatkowej i ekonomicznej, będącego w istocie podręcznikiem prawno-podatkowym, czy ekonomicznym o cechach edukacyjnych i naukowych, a następnie udzielenie licencji poprzez jego sprzedaż nie można w sposób jednoznaczny zakwalifikować, jako - usługi kulturalne, w związku z czym przedmiotowe usługi będą opodatkowane 8 proc. stawką VAT na podstawie art. 43 ust. 2 w zw. z art. 146 pkt 2 oraz poz. 181 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

Sprawę ostatecznie rozstrzygnął NSA. Sąd musiał rozważyć, czy utwór stworzony przez indywidualnego twórcę w postaci podręcznika lub komentarza prawnego stanowi "usługę kulturalną" w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT. Rozpatrując sprawę NSA zwrócił uwagę na pojęcie kultury prawnej, jako na jeden z aspektów ogólnie pojmowanej kultury, a wyznaczający stosunek człowieka wobec prawa. Według sądu, bez odpowiedniej kultury prawnej, która w europejskim kręgu cywilizacyjnym zmierzać powinna do tworzenia i umacniania społeczeństwa obywatelskiego, trudno wyobrazić sobie jakikolwiek dorobek materialny i intelektualny społeczeństwa. Znajomość tak określonego elementu kultury możliwa jest m.in. poprzez umiejętność interpretacji, czyli odczytywania (dekodowania) znaczenia tekstów prawnych. Do tego zaś niezbędne są podręczniki, monografie, czy komentarze do tekstów prawnych. Dlatego napisanie książki o tematyce prawnej, podatkowej, czy ekonomicznej, mającej formę komentarza lub podręcznika prawnego, bądź nawet ściślej podatkowego, zaliczyć należy równocześnie do działalności w zakresie kultury.

Sąd podkreślił także, że istotne jest, aby usługi miały charakter działalności twórczej, charakteryzowały się indywidualnością, a ich wykonywanie odbywało się w interesie publicznym, gdyż celem wprowadzenia zwolnienia usług kulturalnych było obniżenie kosztów dostępu do kultury i dziedzictwa narodowego. Należy wobec tego zauważyć, że działalność twórcza polegająca na tworzeniu, pisaniu podręczników, czy komentarzy z zakresu prawa spełnia powyższe warunki, co pozwala na zaliczenie jej do kategorii usług kulturalnych.

Sąd zwrócił jednocześnie uwagę na art. 98 ust. 2 i poz. (9) załącznika III Dyrektywy 112, zgodnie z którym stawki obniżone można zastosować wyłącznie do świadczenia usług przez pisarzy, kompozytorów i wykonawców lub tantiemy za należne im prawa autorskie. Jak wynika z tego zapisu prawodawca unijny zezwolił na objęcie usług wszystkich bez wyjątku pisarzy jedynie stawką preferencyjną. Z tego powodu należy przyjąć, że brak jest podstaw na gruncie prawa unijnego do obejmowania zwolnieniem jakiejkolwiek kategorii pisarzy i otrzymywanych przez nich wynagrodzeń w formie honorariów. Pomimo tego krajowy prawodawca zdecydował się na wprowadzenie takiego zwolnienia. Sąd uznał, że brak prawidłowej implementacji art. 98 ust. 2 w zw. z poz. (9) załącznika III do Dyrektywy 112 nie może stać się jednak podstawą do nakładania w krajowym porządku prawnym obowiązku opodatkowania usługi kulturalnej świadczonej przez pisarzy.

Wyrok NSA z 11 czerwca 2015 r., sygn. akt I FSK 1988/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego

Dowiedz się więcej z książki
	VAT. Wybór orzecznictwa rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł