W przedmiotowej sprawie sąd pierwszej instancji uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na uznanie za skuteczne doręczenie pisma w sposób zastępczy, tj. do rąk będącego, zdaniem organu, domownikiem podatnika. Ze stanowiska podatnika wynikało, bowiem, że osoba, która odebrała pismo, jedynie okazjonalnie bywa u podatnika. Stale natomiast zamieszkuje w innym miejscu. Poza tym duplikat zwrotnego potwierdzenia odbioru nie zawierał podpisu faktycznego odbiorcy ani adnotacji, że jest lokatorem, domownikiem albo, że zamieszkuje wspólnie z podatnikiem pod wspólnym adresem.
Sprawa trafiła do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego przesłanki doręczenia zastępczego, przewidziane w art. 149 Ordynacji podatkowej , powinny być przestrzegane w sposób rygorystyczny, ponieważ tylko takie postępowanie zapewnia stronie gwarancję prawa do udziału w postępowaniu. Dokonując zatem wykładni pojęcia "domownika" adresata pisma należy wskazać, że status taki mają zamieszkujący z nim w jednym mieszkaniu lub domu jego dorośli krewni i powinowaci, niezależnie od tego, czy równocześnie prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe.
Natomiast osoby obce adresatowi nie są jego domownikami nawet wówczas, gdy mieszkają w tym samym mieszkaniu (np. jako lokatorzy lub sublokatorzy), chyba że zostały przez adresata włączone do wspólnoty domowej i prowadzą z nim (jego rodziną) wspólne gospodarstwo. Według sądu tego stanu nie zmieniają przepisy regulujące jedynie proces wydawania i odbioru korespondencji.
Dlatego też zdaniem NSA sąd pierwszej instancji trafnie przyjął, że brak było podstaw do przyjęcia, iż osoba, która odebrała decyzję była domownikiem podatnika. Skoro podatnik kwestionuje fakt, że odbierający decyzję jest jego domownikiem, to nie można przyjąć, bez zbadania tej okoliczności, a priori, iż doszło do skutecznego doręczenia zastępczego na podstawie art. 149 Ordynacji podatkowej . Dlatego też nie można, zdaniem Sądu, obecnie domniemywać prawidłowości doręczenia decyzji podatnikowi.
Wyrok NSA z 21 września 2012 r., II FSK 162/11
Przywołane akty prawne:
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 t.j.)
Czytaj także: