Uprawnienie do wydania rozporządzenia nadała ministrowi finansów ustawa z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 695). Zmieniła ona art. 11 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Z nowo dodanego ust. 5a wynika, że minister finansów może, w drodze rozporządzenia, określić niektóre zadania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), które mogą być wykonywane na obszarze całego kraju lub jego części przez - odpowiednio - dyrektorów izb administracji skarbowej, naczelników urzędów skarbowych, naczelników urzędów celno-skarbowych, niezależnie od terytorialnego zasięgu ich działania, uwzględniając potrzebę właściwej organizacji wykonywania zadań.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa - pakiet zmian w podatkach w związku z koronawirusem >
Zmiana właściwości urzędów pomoże podatnikom
Zapytaliśmy Ministerstwo Finansów o powody wprowadzenia takiego rozwiązania. Resort wyjaśnił serwisowi Prawo.pl, że zmiana ma na celu usprawnianie funkcjonowania organów Krajowej Administracji Skarbowej oraz jednostek organizacyjnych KAS. Według MF, usprawni to obsługę klientów KAS, którzy będą mogli załatwiać swoje sprawy w dowolnej izbie administracji skarbowej, urzędzie skarbowym czy urzędzie celno-skarbowym. Najistotniejszym celem wprowadzanego rozwiązania jest uelastycznienie i dostosowanie administracji skarbowej do istniejącej sytuacji w Polsce.
Czytaj w LEX: KAS a dwuinstancyjność postępowania podatkowego >
MF wskazuje, że pozbawienie właściwości miejscowej organów i przyznanie im możliwości wykonywania niektórych zadań na obszarze całego kraju spowoduje łatwiejszy kontakt podatników z KAS i tym samym sprawniejsze i bezpieczniejsze załatwianie spraw w urzędach, co jest priorytetem dla wszystkich.
Zobacz procedurę w LEX: Narzędzia podatkowe wspierające zwalczanie pandemii koronawirusa >
Rozpatrywanie wniosków podatników we właściwym urzędzie
Sławomir Pilarczyk, starszy menadżer w zespole postępowań podatkowych i sądowych w CRIDO, twierdzi, że wprowadzenie możliwości przesuwania zadań KAS pomiędzy poszczególnymi jej organami na obszarze całego kraju może się okazać skutecznym rozwiązaniem. Równomierne rozkładanie zadań pomiędzy urzędami z całego kraju z całą pewnością skróci czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosków. Zauważa, że nowe rozwiązaniem może spowodować, że dany wniosek podatnika będzie rozpoznawany przez urząd skarbowy z innego miasta. Jego zdaniem, w normalnych warunkach mogłoby to stanowić problem, z uwagi na ograniczoną możliwość kontaktu bezpośredniego z urzędnikiem.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa - pakiet zmian w podatkach w związku z koronawirusem >
- Niemniej musimy pamiętać, że w dobie pandemii wszelkie bezpośrednie kontakty z urzędnikami zostały praktycznie zawieszone. Nowe rozwiązanie nie powinno więc stanowić istotnego ograniczenia dla przedsiębiorców, zwłaszcza w kontekście coraz większej akceptacji po stronie organów do komunikacji elektronicznej z podatnikiem. Obserwujemy bowiem, że obecnie nie ma najmniejszego problemu, aby wszelka komunikacja z urzędem odbywała się za pośrednictwem ePUAP – podkreśla Sławomir Pilarczyk.
Co istotne, jak wyjaśnił nam resort finansów, na chwilę obecną nie jest znany pełen katalog zadań, które zostaną objęte nową regulacją, gdyż aktualnie trwają prace nad tym rozporządzeniem. Dodał również, że na gruncie obowiązujących przepisów organy KAS mają już możliwość wykonywania kontroli na terenie całego kraju. Takie rozwiązanie funkcjonuje w kontrolach celno-skarbowych, ponieważ właściwość naczelników urzędów celno-skarbowych w takich kontrolach obejmuje cały kraj.
Koronawirus może zmusić do zapłacenia podatku w innym państwie >>
Zakres przekazanych spraw będzie dużo szerszy
Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG, potwierdza, że takie odejście od zakresu terytorialnego działania organów KAS nie jest rozwiązaniem całkowicie nowym, ponieważ na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej naczelnik urzędu celno-skarbowego mógł wykonywać kontrolę celno-skarbową na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co w praktyce rzeczywiście było stosowane. Podkreśla jednak, że nowa regulacja pozwoli na przekazywanie znacznie szerszego zakresu zadań i to również innym organom. Chodzi tu o naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb administracji skarbowej.
Czytaj w LEX: Wydłużenie terminów w procedurach skarbowych w trakcie epidemii koronawirusa >
- Rozwiązanie to jest dogodne dla fiskusa, który zabezpiecza się w ten sposób przed problemami kadrowymi czy organizacyjnymi poszczególnych urzędów i izb. W obecnej sytuacji rzeczywiście może to być uzasadnione. Jednak uwagę zwraca to, że zakres czasowy takiego możliwego przekazania zadań nie został w żaden sposób powiązany z obowiązywaniem stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Oznacza to, że rozporządzenie ministra finansów w tym zakresie może obowiązywać bez ograniczenia czasowego, również po ustaniu stanu epidemii. Jest to zatem przykład zmiany prawa pozornie uzasadnionej trudnościami wynikającymi z epidemii, lecz w rzeczywistości mogącej mieć charakter trwały – zauważa Grzegorz Keler.
Zmiana właściwości zmieni kontrole podatkowe
Skorzystanie przez Ministra Finansów z przyznanego mu uprawnienia będzie skutkować faktyczną zmianą właściwości miejscowej organów KAS. Może się zatem zdarzyć, że np. postępowanie lub kontrola podatkowa będzie prowadzona przez organ z drugiego końca Polski. Poważnie utrudni to podatnikom ochronę swoich interesów.
Czytaj w LEX: Dokumentowanie czynności kontrolnych w toku kontroli podatkowej >
- Co więcej, wydaje się, że zmiana może dotyczyć także organu właściwego do poboru podatku. Choć jest to raczej mało prawdopodobne, to możliwa jest sytuacja, w której podatnik będzie zobowiązany do złożenia deklaracji i zapłaty podatku do innego urzędu niż wynikałoby to z terytorialnego zasięgu działania organu – zauważa Grzegorz Keler.
Alicja Sarna, doradca podatkowy, szef zespołu postępowań podatkowych w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, zwraca uwagę, że nowy przepis powinien być oceniany w dwóch aspektach. - Jeżeli przesunięcie zadań pomiędzy poszczególnymi organami administracji skarbowej ma służyć usprawnieniu ich działania w dobie pandemii, to oczywiście należy to ocenić pozytywnie - pod warunkiem jednak, że nie doprowadzą one do naruszenia właściwości miejscowej. Jeżeli zatem wsparcie innego urzędu będzie dotyczyło czynności technicznych (księgowanie, rozliczenie nadpłaty itp.), to oczywiście należy to zaakceptować, szczególnie jeżeli miałoby to przyspieszyć działanie organów – podkreśla Alicja Sarna. Ekspertka podkreśla jednak, że rozporządzeniem nie można zmienić organu właściwego do orzekania w danej sprawie. Reguły dotyczące zmiany właściwości miejscowej wynikają bowiem wprost z przepisów ordynacji podatkowej, a te regulacje nie zostały znowelizowane. - Pamiętać przy tym należy, iż wydanie decyzji z naruszeniem przepisów o właściwości jest jedną z przesłanek stwierdzenia nieważności decyzji – przypomina.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
