Surowe sankcje karne za wyłudzenia podatku VAT

Objęcie czynów zabronionych związanych z wyłudzaniem podatku VAT szczególnymi regulacjami prawa karnego powszechnego, z zachowaniem możliwości kwalifikowania zachowań o mniejszej społecznej szkodliwości czynu z przepisów Kodeksu karnego skarbowego przewiduje opublikowany projekt nowelizacji Kodeksu karnego oraz niektórych innych ustaw.

Poważnym problemem natury ekonomicznej i społecznej stało się zjawisko wyłudzenia podatku od towarów i usług. W wyniku podejmowanych w tym kierunku działań, najczęściej przez zorganizowane grupy przestępcze, budżet państwa ponosi straty liczone nawet w dziesiątkach miliardów złotych rocznie. Niezależnie więc od konieczności przeciwdziałania takim praktykom poprzez nowelizacje unormowań podatkowych i z zakresu postępowań administracyjnych oraz karnoskarbowych, projektodawca uznał za niezbędne zwalczanie zjawiska wyłudzenia VAT przy użyciu instrumentów prawnokarnych. Celem projektowanych regulacji jest doprowadzenie do tego, aby zachowania zmierzające do nielegalnego uzyskania środków finansowych kosztem budżetu państwa stały się nieopłacalne, a odpowiednio surowa sankcja karna odstraszała potencjalnych sprawców.

Projekt z 12 lipca br. przewiduje dodanie do Kodeksu karnego szczególnej postaci tzw. fałszu materialnego dokumentu w postaci faktury w zakresie okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej. Zgodnie z projektowanym art. 270a karalne byłoby podrabianie lub przerabianie w celu użycia za autentyczną fakturę w zakresie okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej albo używanie takiej faktury jako autentycznej.

Jeżeli chodzi o tzw. fałsz intelektualny, to podstawowym założeniem konstrukcji projektowanego art. 271a k.k. jest powiązanie karalności tego przestępstwa z ogólną wartością towarów lub usług, których dotyczy faktura, nie zaś z kwotą uszczuplenia należności publicznoprawnej, która jest zamierzonym celem takiego przestępnego działania. Penalizowane ma być podanie w fakturze nieprawdy co do okoliczności mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub używanie takiej faktury.

Projekt przewiduje także postać kwalifikowaną przestępstw określonych w art. 270a § 1 albo art. 271a § 1 k.k. w stosunku do  faktur, dotyczących towarów lub usług, których wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości Ten typ czynu miałby odnosić się w założeniu do członków największych zorganizowanych grup przestępczych, których działalność powoduje najpoważniejsze negatywne konsekwencje budżetowe, i być zbrodnią z zagrożeniem karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności. W celu dalej idącego powiązania majątkowych konsekwencji skazania z wyrządzoną przez sprawców szkodą przewidziano także możliwość wymierzenia grzywny orzeczonej obok kary pozbawienia wolności w wysokości do 3000 stawek dziennych.

Mając na celu rozbicie solidarności grup przestępczych, działających w celu dokonywania wyłudzeń przewidziano możliwość złagodzenia represji karnej w odniesieniu do tych osób, które zdecydują się na wyrażenie tzw. czynnego żalu w określonej formie lub też naprawienia wyrządzonej szkody.

Na gruncie procesowym proponuje się uwzględnienie najpoważniejszych typów czynów zabronionych wprowadzonych projektem w katalogu przestępstw, co do których jest możliwe zarządzenie procesowej kontroli i utrwalania treści rozmów telefonicznych  oraz do określonych w odpowiednich ustawach katalogów przewidujących przeprowadzanie czynności operacyjno-rozpoznawczych przez Policję, Centralne Biuro Antykorupcyjne, organy Kontroli Skarbowej, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej.

W związku z zaostrzeniem odpowiedzialności karnej za przestępstwa związane z wyłudzeniami podatkowymi na szkodę budżetu państwa, których przedmiotem jest mienie wielkiej wartości oraz mienie o wartości przekraczającej pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, konieczne okazało się także ujednolicenie systemu zagrożeń karnych w odniesieniu do innych przestępstw przeciwko mieniu o takim przedmiocie.