Rada Ministrów przyjęła 25 października projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rozwoju i finansów.

Jak podkreślono w komunikacie ogłoszonym po posiedzeniu, od 2008 r. rośnie tzw. luka w VAT (to różnica między tym, co powinno wpłynąć z tego podatku do budżetu, a co faktycznie wpływa), której obecna skala jest bardzo niebezpieczna dla dochodów budżetu państwa. Podatek VAT jest najważniejszym źródłem dochodów budżetowych, dlatego jego wielkość i stabilność wpływów jest niezwykle istotna z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, a także realizowanej polityki społecznej i gospodarczej. - Mając to na uwadze premier Beata Szydło zapowiedziała w exposé podjęcie działań mających na celu ograniczenie wyłudzeń podatku VAT przez uszczelnienie systemu podatkowego - czytamy w rządowym komunikacie .

Zdaniem rzadu, przewidywane zmiany mają być korzystne dla uczciwych przedsiębiorców (płacących VAT), którzy ze strony oszustów podatkowych doświadczają nieuczciwej konkurencji.

Najważniejsze proponowane zmiany w ustawie o VAT

Przewidziano rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia (gdy to nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT) na transakcje, których przedmiotem będą:

- określone usługi budowlane (powodem do zastosowania tego mechanizmu będą nieprawidłowości zaobserwowane na rynku usług budowlanych, w tym również z wykorzystaniem faktur nie odzwierciadlających rzeczywistych transakcji);

- procesory (mechanizm ten będzie stosowany do sprzedaży procesorów, gdy łączna ich wartość w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł – bez kwoty podatku);

- niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny (mechanizm obejmie wymieniane metale nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź proszku oraz niektóre półprodukty z nich).

Zmienionen będą zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni (zmieniono warunki skorzystania ze zwrotu w tym okresie).

Ograniczone zostanie stosowanie kwartalnych rozliczeń VAT. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko małe przedsiębiorstwa, tj. podatnicy podatku VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym.

Przewidziano elektroniczne składanie deklaracji VAT. Obowiązek elektronicznego składania deklaracji VAT zostanie wprowadzony od 1 stycznia 2017 r. dla podatników:
- zobowiązanych do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE;
- będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwróconego obciążenia;
- obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT.

Wprowadzony będzie także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących, wyłącznie za okresy miesięczne. Ułatwi to wprowadzanie danych do systemu informatycznego resortu finansów, a w efekcie przyspieszy ich analizę i wykrywanie ewentualnych oszustw.

Przewidziano modyfikację przepisów dotyczących kaucji gwarancyjnej i tzw. odpowiedzialności solidarnej (gdy nabywca odpowiada solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe). Wprowadzono dodatkowe warunki, które muszą być spełnione, aby nabywca towarów (wymienionych w załączniku nr 13, np. paliw) był zwolniony z odpowiedzialności solidarnej. Wprowadzono dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, aby sprzedawca mógł złożyć kaucję gwarancyjną i być wpisany do wykazu podmiotów, które złożyły taką kaucję. Wszystkie wprowadzone zmiany spowodują, że kaucję gwarancyjną będą mogli złożyć, a następnie pozostać w wykazie, sprzedawcy, którzy zapewniają wywiązywanie się z obowiązku regulowania swoich zobowiązań podatkowych.

Zaproponowano objęcie solidarną odpowiedzialnością transakcji, której przedmiotem jest folia typu stretch (służąca m.in. do owijania palet), a także dyski HDD (twarde) i dyski SSD.

Wprowadzona ma być odpowiedzialność solidarną pełnomocnika. Odpowiedzialność solidarna pełnomocnika, który złożył zgłoszenie rejestracyjne, wraz z zarejestrowanym podatnikiem, dotyczyłaby zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT. Odpowiedzialność ta nie przekraczałaby 500 tys. zł. Rozwiązanie to ograniczy rejestrowanie tzw. słupów przez pełnomocników.

Wskazano przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT.

Odmowę rejestracji założono w przypadku, gdy weryfikacja wykaże, że podane zgłoszeniu rejestracyjnym dane są nieprawdziwe, dany podmiot nie istnieje lub (mimo podjętych prób) nie można skontaktować się z nim albo jego z pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego. Z kolei wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej 6 kolejnych miesięcy); niezłożenia deklaracji VAT (za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały); wystawienia faktur lub faktur korygujących, dokumentujących transakcje do których nie doszło). Rozwiązania te powinny pomóc w walce z tzw. karuzelami podatkowymi.

Przewidziano sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. W przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia kwoty zwrotu podatku oraz niewpłacenia należnego zobowiązania w sytuacji niezłożenia deklaracji – groziłaby sankcja podatkowa w wysokości 30 proc. kwoty zaniżenia lub zawyżenia, a 20 proc. w przypadku złożenia korekty deklaracji po kontroli podatkowej lub w trakcie postępowania kontrolnego. Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. pustych faktur. Proponowane sankcje mają charakter prewencyjny, i powinny skłonić podatników do rzetelnego oraz starannego wypełniania deklaracji podatkowych.

Zaproponowano podwyższenie limitu wartości sprzedaży – z 150 do 200 tys. zł – uprawniającego do skorzystania z tzw. zwolnienia podmiotowego. Rozwiązanie to będzie szczególnie korzystne dla małych firm, które do tego podwyższonego progu nie będą musiały rozliczać VAT, a w konsekwencji wypełniać wszystkich obowiązków z tym związanych.

Ponadto, zaproponowano utrzymanie do końca 2018 r. dotychczasowych stawek podatku VAT: 8 i 23 proc., obok obowiązującej stawki 5 proc. Jest to konieczne ponieważ rozwiązania uszczelniające system podatkowy przyniosą efekty dopiero w roku następnym i latach kolejnych.

W nowelizowanych przepisach Kodeksu karnego skarbowego zaproponowano zaostrzenie sankcji wobec osób biorących udział w oszustwach podatkowych. Za wystawienie tzw. pustych faktur lub posługiwanie się takimi fakturami w celu odliczenia podatku, przewidziano sankcję znacznie wyższą od obecnej, w tym również karę pozbawienia wolności. Z kolei w ustawie Ordynacja podatkowa zaproponowano zmiany, które w większości wynikają z rozwiązań wprowadzonych do ustawy o VAT.

Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem części przepisów, które wejdą w życie 1 stycznia 2018 r.