Ryzyka w CIT - na co uważać przed podatkowym zamknięciem roku

Dla większości podatników zbliża się czas na roczne rozliczenie podatku CIT. W ostatnich latach, ustawa o CIT uległa licznym zmianom, z których znaczna część miała na celu zmniejszenie luki w CIT poprzez walkę z agresywną optymalizacją podatkową oraz transferem zysków do jurysdykcji o niskim poziomie opodatkowania. Dynamika zmian przepisów oraz mnogość dodatkowych obowiązków wielu przypadkach prowadzi do konsternacji po stronie podatników - pisze Bartosz Doroszuk, partner, doradca podatkowy w zespole doradztwa transakcyjnego MDDP.

Pomimo, iż najbardziej znaczące zmiany obowiązują już od 2022 r., praktyka organów podatkowych w wielu obszarach nie jest jednolita.

Poniżej kilka najistotniejszych kwestii, często niosących ryzyka podatkowe, o których podatnicy CIT powinni pamiętać przy zamknięciu roku podatkowego.

Podatek u źródła

Od 2022 r. podatnicy dokonujący transgranicznych płatności dywidend, odsetek lub należności licencyjnych w kwotach przekraczających 2 mln zł, co do zasady są zobowiązani do stosowania mechanizmu „pay-and-refund”. Mechanizm zakłada obowiązkowy pobór podatku według krajowej stawki od nadwyżki ponad tę kwotę oraz możliwość ubiegania się o zwrot podatku na podstawie preferencji wynikających z przepisów ustawy o CIT lub odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Pomimo, iż powyższa procedura funkcjonuje już od 2022 r., w praktyce obserwujemy przypadki, w których podatnicy nie są świadomi obowiązywania znowelizowanych przepisów. Należy pamiętać, że ustawodawca przewidział rozwiązania pozwalające na wyłączenie stosowania powyższego mechanizmu, jednak aby je zastosować należy się przygotować z odpowiednim wyprzedzeniem.

Jednocześnie, w terminie do 31 marca 2025 r. podatnicy są zobowiązani do złożenia informacji IFT-2R, w której przekazywane są informacje dotyczące m.in. powyższych wypłat oraz zastosowanej stawce podatku – jest to dobra okazja do weryfikacji, czy przepisy dotyczące podatku u źródła zostały właściwie zastosowane.

Minimalny podatek dochodowy

Co do zasady, podatek minimalny dotyczy podmiotów, które w roku podatkowym poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych lub osiągnęły 2 proc. lub niższy niż udział dochodów ze wskazanego źródła przychodów w przychodach innych niż z zysków kapitałowych.

Pomimo, że podatek minimalny został wprowadzony do ustawy o CIT na podstawie przepisów „Polskiego Ładu”, to rok 2024 jest pierwszym, za który daninę tą należy obliczyć i odprowadzić do urzędu skarbowego.

Ustawa o CIT przewiduje także obszerny katalog wyłączeń z opodatkowania, przewidzianych m.in. dla małych podatników, podmiotów które rozpoczęły działalność w trakcie roku podatkowego oraz w dwóch kolejnych latach podatkowych, czy też podmiotów, które osiągnęły wymagany 2 proc. poziom rentowności w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy.

Podatek od przerzuconych dochodów

Podatek od przerzuconych dochodów jest relatywnie nowym rodzajem daniny, która może dotyczyć polskich podatników dokonujących transgranicznych płatności na rzecz podmiotów powiązanych z tytułu m.in. usług niematerialnych, należności licencyjnych, odsetek, czy też opłat za typu „exit fee”.

Opodatkowanie podatkiem od przerzuconych dochodów uzależnione jest jednak od łącznego spełnienia szeregu przesłanek, wśród których można wymienić niski poziom efektywnego opodatkowania otrzymanych należności, przekroczenie 50 proc. progu udziału wymienionych przychodów w całości przychodów odbiorcy, czy też przekazywanie przez odbiorcę płatności co najmniej 10 proc. przychodów pochodzących ze wskazanych powyżej tytułów na rzecz innego podmiotu. Stawka podatku wynosi 19 proc.

Ustawa o CIT przewiduje również szereg przypadków, w których obowiązek podatkowy nie wystąpi. Chodzi tu przede wszystkim o niski, 3 proc. udziałów płatności w całości kosztów uzyskania przychodów podatnika, jak również dokonanie płatności na rzecz podmiotu posiadającego siedzibę w UE lub EOG, który prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą.

Warto nadmienić, że przepisy po raz pierwszy obowiązywały w rozliczeniu za rok 2022 i uległy pewnym zmianom już od 2023 roku. Jednocześnie, mając na uwadze liczne wątpliwości interpretacyjne brzmienia przepisów, Ministerstwo Finansów w czerwcu 2023 roku opublikowało projekt objaśnień podatkowych… które nadal pozostają na etapie projektu.

Sprawdź również książkę: CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość [PRZEDSPRZEDAŻ] >>

Raportowanie spółek nieruchomościowych

W terminie do 31 marca 2025 r., spółki nieruchomościowe a także ich bezpośredni oraz pośredni wspólnicy mają obowiązek przekazania informacji o podmiotach posiadających udziały w tych spółkach wraz z podaniem ich liczby przypadającej na każdego z nich.

Pomimo relatywnie długiego czasu od wprowadzenia przepisów, nieprecyzyjna definicja spółki nieruchomościowej oraz brak jednolitej praktyki organów podatkowych i sądów administracyjnych nadal sprawia podatnikom trudności. Prawidłowe zastosowanie tych przepisów stało się natomiast nieco prostsze po wydaniu interpretacji ogólnej Ministra Finansów z 28 lutego 2023 roku.

Są też ulgi

Zagadnienia wskazane powyżej stanowią tylko kroplę w morzu obowiązków nałożonych na polskiego podatnika. Roczne rozliczenie CIT oraz prawidłowe wykonanie obowiązków informacyjnych wymaga poświęcenia znacznej uwagi i dużego nakładu pracy ze strony podatników oraz – nierzadko – znakomitej orientacji w skomplikowanych przepisach oraz bieżącej linii interpretacyjnej organów podatkowych i sądów administracyjnych.

Należy także mieć na uwadze, że w gąszczu ograniczeń, przepisów antyabuzywnych oraz dodatkowych danin, istnieją też instrumenty pozwalające na pomniejszenie zobowiązania podatkowego w postaci szeregu ulg podatkowych takich jak ulga B+R oraz relatywnie nowe: ulga na ekspansję, ulga na robotyzację oraz ulga na sponsoring.

Autor: ​Bartosz Doroszuk, partner, doradca podatkowy w zespole doradztwa transakcyjnego MDDP.