RPO wystąpił w sprawie podatku od nieruchomości stanowiącej współwłasność

W związku z informacjami o niekorzystnym dla podatników stanowisku organów podatkowych w sytuacji, gdy jeden ze współwłaścicieli nieruchomości solidarnie zobowiązanych do zapłaty podatku korzysta ze zwolnienia podatkowego lub obowiązek podatkowy go nie dotyczy, Rzecznik Praw Obywatelskich poprosił więc ministra finansów o ocenę problemu i zajęcie stanowiska w tej sprawie.

W sprawie badanej przez Rzecznika spółdzielnia mieszkaniowa, będąc razem z gminą współwłaścicielem gruntu rolnego, opłaciła podatek rolny na zasadach obowiązujących osoby prawne. Organ podatkowy wezwał spółdzielnię do zapłaty podatku w części przypadającej na gminę, mimo iż gmina była ustawowo zwolniona z podatku. Zdaniem organu podatkowego spółdzielnia jest zobowiązana solidarnie do zapłaty całości zobowiązania podatkowego. Wobec odmowy zapłaty podatku, organ podatkowy wszczął egzekucję administracyjną i zajął rachunek spółdzielni do wysokości podatku przypadającego na gminę z tytułu posiadanego udziału we współwłasności.

Zaniepokojenie Rzecznika budzi to, że organy podatkowe pomijają wykładnię przepisów przyjętą przez sądy administracyjne. W ocenie sądów nie może być tak, że solidarna odpowiedzialność współwłaścicieli za zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości uniemożliwia skorzystanie z ustawowego prawa do zwolnienia z obowiązku podatkowego. Zdaniem RPO, praktyka organów podatkowych nie służy realizacji zasady pogłębiania zaufania do organów podatkowych.

Co do zasady, obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości stanowiącej współwłasność ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. W konsekwencji, każdy ze współwłaścicieli będzie zobowiązany solidarnie do zapłacenia podatku. Uiszczenie podatku przez jednego z nich, zwalnia pozostałych z tego obowiązku. W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, gdy obowiązek podatkowy nie dotyczy jednego ze współwłaścicieli albo współwłaściciel spełnia warunki do zwolnienia z podatku. Mogą to być na przykład gminy, uczelnie, publiczne i niepubliczne jednostki oświatowe, instytuty naukowe i badawcze, przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo-rozwojowego czy zakłady pracy chronionej, w sytuacjach określonych w ustawie o podatku rolnym oraz ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.

Pojawiają się wówczas rozbieżności między orzecznictwem sądów administracyjnych a stanowiskiem organów podatkowych w kwestii sposobu obliczenia wymiaru należnego podatku. W tych okolicznościach, Rzecznik wystąpił ministra finansów z prośbą o ocenę problemu i zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie, także pod kątem ewentualnych zmian legislacyjnych.