Przedawnienie zobowiązania czyni bezprzedmiotową decyzję o odpowiedzialności

Przedawnienie zobowiązania podatkowego pierwotnego dłużnika czyni bezprzedmiotową decyzję o odpowiedzialności osoby trzeciej za to zobowiązanie. Następstwem powinno być stwierdzenie jej wygaśnięcia. Tak wynika z wyroku NSA z 29 kwietnia 2014 r.

W przedmiotowej sprawie osoba trzecia zwróciła się do fiskusa z wnioskiem o stwierdzenie wygaśnięcia decyzji orzekającej o jej odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Osoba trzecia jako przesłankę wskazała przedawnienie zobowiązań podatkowych spółki.

Fiskus odmówił, ponieważ uznał, że przedawnienie zobowiązania podatkowego ustalonego w decyzji podatkowej, które nastąpiło po doręczeniu ostatecznej i niewadliwej decyzji orzekającej o odpowiedzialności osoby trzeciej, nie powoduje bezprzedmiotowości tej decyzji, a zatem nie stanowi przesłanki do stwierdzenia jej wygaśnięcia.

NSA, do którego ostatecznie trafiła sprawa uznał, że odpowiedzialność osób trzecich za zaległości podatkowe i inne należności pierwotnego dłużnika ma charakter akcesoryjny, co powoduje, że zarówno wydanie decyzji o tej odpowiedzialności, jak również jej egzekwowanie nie będzie możliwe w przypadku wygaśnięcia zobowiązania podatkowego ciążącego na pierwotnym dłużniku.

W tej sytuacji przestaje bowiem istnieć przedmiot rozstrzygnięcia zawartego w decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe pierwotnego dłużnika, czyli przedmiot stosunku prawnego wynikającego z wydanej decyzji. Stosownie do art. 258 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej decyzja staje się bezprzedmiotowa, kiedy po jej zaistnieniu w obrocie prawnym, trwałej zmianie uległ stosunek materialnoprawny, który był podstawą wydania tej decyzji. Taką trwałą zmianą jest właśnie przedawnienie (wygaśnięcie) zobowiązania podatkowego pierwotnego dłużnika, za które odpowiedzialność została przeniesiona na osobę trzecią.

Wyrok NSA z 29 kwietnia 2014 r., I FSK 641/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego