Tak wynika z wyroku WSA w Krakowie z 24 czerwca 2015 r. Sprawa dotyczyła określenia momentu powstania obowiązku podatkowego dla usługi budowlanej. Do fiskusa zwróciła się spółka, która zamierza świadczyć na terytorium Polski usługi budowlane. Jako wykonawca spółka będzie zawierała z inwestorami umowy o roboty budowlane. Zgodnie z zapisami tych umów, spółka uprawniona będzie do obciążenia inwestorów za prace budowlane wykonane w danym okresie sprawozdawczym. Wartość wynagrodzenia ustalana będzie w oparciu o obmiar/inwentaryzację wykonanych w danym okresie prac. Należne wynagrodzenie dokumentowane będzie wystawianą przez spółkę fakturą. Dla wynagrodzenia za okresy sprawozdawcze nie będą ustalane w umowach o roboty budowlane odrębne zapłaty. Na tym etapie strony będą uznawać prace budowlane za niezakończone, ponieważ będą one podlegały dalszym modyfikacjom i uzupełnieniom. Zakończenie wykonywania czynności składających się na usługę budowlaną (ostatnia czynność wykonywana przez Spółkę w ramach danego okresu sprawozdawczego) będzie dokumentowana sporządzeniem i podpisaniem z inwestorami protokołów zdawczo-odbiorczych. W protokołach tych zostanie określona wartość wynagrodzenia należnego spółce za dany okres sprawozdawczy.

Spółka spytała, czy obowiązek podatkowy w VAT dla usługi budowlanej powstanie z chwilą wystawienia faktury, nie później jednakże niż 30 dnia od dnia wykonania usługi budowlanej świadczonej w danym okresie sprawozdawczym?

Sama spółka uważa, że ten obowiązek powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT, przy czym za dzień wykonania usługi budowlanej należałoby rozumieć dzień, na który będzie przypadać ostatnia czynność wchodząca w skład usługi budowlanej, świadczonej na rzecz inwestorów. Wykonanie ostatniej czynności w ramach realizacji prac budowlanych w danym okresie sprawozdawczym będzie dokumentowane sporządzeniem i podpisaniem z inwestorami protokołów zdawczo-odbiorczych.

Fiskus się nie zgodził. Organ stwierdził, że momentem powstania obowiązku podatkowego będzie moment wystawienia przez spółkę dla inwestora faktury dokumentującej wykonanie prac w przyjętym okresie sprawozdawczym. W przypadku gdy faktura nie zostanie wystawiona, momentem powstania obowiązku podatkowego będzie upływ terminu wystawienia faktury, tj. upływ 30 dni od dnia wykonania robót budowlanych lub budowlano-montażowych, który to dzień, jak zastrzegał organ, nie jest tożsamy z dniem wystawienia protokołu zdawczo-odbiorczego. Fiskus podkreślił, że postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu usługi za wykonaną pozostają bez znaczenia dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego, mogą pełnić jedynie funkcje pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.

Sprawę rozstrzygnął WSA w Krakowie. Sąd wskazał, że w istocie doszło do sporu, kiedy spółka ma obowiązek wystawić fakturę. Art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że fakturę wystawia się nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług. Sąd jednocześnie dostrzegł trudność w opisaniu na czym polegać będzie ww. "faktyczne wykonanie usług". Przyznał jednak rację fiskusowi i uznał, że ten zasadnie zakwestionował kierowanie się przez spółkę głównie momentem sporządzania protokołu zdawczo-odbiorczego. Ustalenie na czym polegać będzie "faktyczne wykonanie usług" w istocie zależeć będzie od konkretnego zakresu zleconych prac. A co podkreślił sąd, to, że usługa budowlana niezwykle rzadko jest jednorodną czynnością. Z reguły, w zależności od zakresu zlecenia, jest to zespół różnych prac – nawet, jeżeli w rozumieniu cywilistycznym wykonawca zobowiązuje się do oddania końcowego efektu zlecenia.

Zdaniem sądu zgodnie z art. 19a ust. 2 ustawy o VAT w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. A według sądu spółka nie dostrzega możliwości uznania, że w sprawie dochodzi w istocie do częściowego wykonania zleconych usług. Skoro kontrakty, zgodnie z warunkami FIDIC, dzielone są na poszczególne etapy, a w kolejnych okresach sprawozdawczych dokonywany jest ich obmiar (inwentaryzacja) to można przyjąć, że dochodzi w ten sposób do podziału całego kontraktu (usługi budowlanej lub budowlano-montażowej) na części.

Wyrok WSA w Krakowie z 24 czerwca 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 708/15

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego

Dowiedz się więcej z książki
VAT. Komentarz 2015
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł