Zwolnienie z podatku dotyczące umowy pożyczki, wynika z art. 9 pkt 10 lit. b oraz c ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ministerstwo Finansów wydało właśnie broszurę omawiającą to zwolnienie i wskazującą na istotne jego aspekty.
Ze zwolnienia może skorzystać każdy, kto otrzymał pożyczkę pieniężną od osób z najbliższej rodziny, czyli od: żony, męża, zstępnego np. córki, syna, wnuczki, wnuka, prawnuczki, prawnuka, wstępnego np. matki, ojca, babci, dziadka, prababci, pradziadka, pasierbicy, pasierba, siostry, brata, macochy i ojczyma. Co istotne, za rodziców uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.
Sprawdź w LEX: Umowy pożyczki zwolnione od PCC - PROCEDURA krok po kroku >>>
Jak skorzystać ze zwolnienia?
Jeżeli pożyczka pieniężna pomiędzy wymienionymi osobami przekracza 10 434 zł (łącznie z wartością pożyczek pieniędzy lub rzeczy z ostatniego okresu i pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiła ostatnia pożyczka od tej samej osoby), zwolniona jest od podatku od czynności cywilnoprawnych, pod pewnymi warunkami.
I na te warunki zwraca uwagę ekspert.
- Ustawodawca rozróżnia dwie sytuacje tj. pożyczkę między osobami w I grupie podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu - na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn – w takim wypadku nie przewiduje żadnych dodatkowych warunków. Nieco surowiej traktowane są pożyczki od tzw. „zerowej” grupy (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma czy macochy), gdzie powyżej kwoty 10 434 zł ustawodawca przewidział dodatkowe warunki: złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego i udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym. Tylko spełnienie obu warunków pozwala nam skorzystać ze zwolnienia powyżej kwoty 10 434 zł – podkreśla Wojciech Kliś, doradca podatkowy.
Ekspert zwraca uwagę, że ustawodawca w stosunku do pożyczek otrzymanych od 27 października 2020 r. poszerzył krąg zstępnych oraz wstępnych.
Czytaj w LEX: Zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczek udzielonych przez członków najbliższej rodziny >>>
Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z rodziny >>>
- Za zstępnych uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej (o których mowa w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej. To dobra i potrzebna zmiana, kończąca dyskryminację osób m.in. w rodzinach zastępczych – podkreśla Wojciech Kliś.
Zobacz również: Zamiana odziedziczonej nieruchomości podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych >>
Deklaracja po terminie skutkuje utratą zwolnienia
Trzeba podkreślić, że jeśli spóźnimy się choćby jeden dzień ze złożeniem deklaracji, to wówczas nie będzie nam przysługiwało zwolnienie.
W takiej sytuacji pożyczka zostanie opodatkowana na ogólnych zasadach. Nie ma możliwości przywrócenia terminu do skorzystania ze zwolnienia. Nawet choroba czy inne zdarzenie losowe nie jest usprawiedliwieniem. Przykładowo, 1 marca 2022 r. ojciec pożyczył synowi 100 tys. zł, ale syn złożył deklarację PCC-3 dopiero 20 marca 2022 r. Spóźnienie tłumaczy chorobą. Pożyczka nie będzie całkowicie zwolniona od podatku (minęło ponad 14 dni) i zostanie opodatkowana na zasadach ogólnych. Pożyczka, mimo, że była w gronie najbliższej rodziny to przekraczała kwotę 10 434 zł.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowa pożyczki pieniężnej została zawarta w formie aktu notarialnego. Zwolnienie będzie przysługiwać, a deklaracji PCC-3 nie składamy.
Czytaj w LEX: Pożyczki zwolnione z opodatkowania PCC - komentarz praktyczny >>>
Cena promocyjna: 169 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
Jak złożyć deklarację PCC-3?
Deklarację można złożyć przez internet, jest ona dostępna na Portalu Podatkowym (podatki.gov.pl – Portal Podatkowy – usługi).
Deklarację podpisujemy danymi autoryzującymi (podpis elektroniczny) lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym, a następnie wysyłamy przez system do właściwego urzędu skarbowego.
Deklarację można też złożyć w postaci papierowej we właściwym urzędzie skarbowym albo wysłać pocztą.
MF przypomina, że gdy pożyczkobiorców w umowie jest więcej niż jeden, do deklaracji PCC-3 trzeba dołączyć informację o pozostałych podatnikach PCC-3/A. W przypadku złożenia deklaracji elektronicznie, informacja PCC-3/A jest składana jako odrębny formularz. Przykładem takiej sytuacji jest np. umowa pożyczki, na mocy której matka pożycza dwojgu dzieciom 100 tys. zł (dzieci składają PCC-3 i informację PCC-3/A).
Deklarację składa się do urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania biorącego pożyczkę.
Jeżeli w jednej umowie jest kilku pożyczkobiorców, deklarację PCC-3 i informację lub informacje PCC-3/A składają oni do urzędu skarbowego właściwego wg miejsca zamieszkania jednego z pożyczkobiorców. Nie trzeba PCC-3 i PCC-3/A składać w dwóch lub więcej urzędach.
Kiedy nie trzeba deklaracji?
Szczególnym przypadkiem jest umowa pożyczki do 10 434 zł pomiędzy osobami z najbliższej rodziny wymienionymi wcześniej, ale również pomiędzy zięciem lub synową a teściami (rodzicami męża albo żony) - jako osobami dającymi pożyczkę lub biorącymi pożyczkę. Taka pożyczka jest zwolniona z podatku. Nie trzeba składać deklaracji PCC-3, ani przekazywać pieniędzy na konto pożyczkobiorcy.
- Dobrze, że Ministerstwo Finansów wydało taką broszurę. Informacje w niej zawarte są cennym źródłem wiedzy dla podatników. Dziwi mnie fakt, dlaczego broszura nie została wydana w formie objaśnień podatkowych, skoro i tak została zamieszczona w biuletynie informacji publicznych. Gdyby broszura została wydana w formie objaśnień podatkowych podatnik skorzystałby z ochrony prawnej – zauważa dr Mateusz Gogol, doradca podatkowy, Kancelaria Głowacki i Wspólnicy sp.k. Pożyczka pomiędzy najbliższymi do 10 434 zł jest zwolniona od podatku, nie trzeba wtedy składać deklaracji PCC-3, ani zgłaszać pożyczki w innej formie.
Zdaniem kolejnego eksperta, ustawodawca wykazał się racjonalnością, zwalniając z PCC umowy pożyczki między członkami najbliższej rodziny. Wskazuje on na jeszcze jeden ciekawy aspekt.
- Podkreślić należy, że jeżeli przekroczymy limit 10 434 zł w ciągu pięciu lat (licząc wartość ostatniej pożyczki i tych otrzymanych w ciągu pięciu lat poprzedzających rok, w którym dostaliśmy ostatnią pożyczkę), aby skorzystać ze zwolnienia, złożyć musimy terminowo deklarację PCC-3. Zrobić to należy w ciągu 14 dni od tej ostatniej pożyczki – zauważa Stefan Kowalski, radca prawny, partner w Kowalski & Wisła Attorneys.
Ekspert dodaje, że jeśli przykładowo zaciągnęliśmy pożyczkę u mamy 7,5 tys. zł, a w kolejnym roku ponownie zaciągnęliśmy pożyczkę np. 5 tys. zł, to przekroczymy limit 10 434 zł i wówczas w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy tej drugiej pożyczki powinniśmy już złożyć deklarację, aby skorzystać ze zwolnienia, pamiętając o obowiązku udokumentowania otrzymania pożyczki na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
