Do fiskusa zwróciła się spółka, która w umowach o pracę z pracownikami chce wprowadzić możliwość przyznania pracownikom - twórcom premii z tytułu stworzenia i przeniesienia na spółkę utworów o szczególnym znaczeniu dla pracodawcy i wymagających ponadprzeciętnego zaangażowania pracownika, wykonanych w ramach stosunku pracy. Premia będzie miała charakter uznaniowy, o jej przyznaniu zdecyduje pracodawca, a pracownikom nie będzie przysługiwało roszczenie o jej wypłatę. Od wynagrodzenia i premii, które dotyczą korzystania przez pracowników - twórców z praw autorskich lub rozporządzania tymi prawami, Spółka - jako płatnik - planuje obliczać i pobierać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 50% określonej w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT.
Powstała jednak wątpliwość, czy spółka będzie uprawniona do obliczenia i pobrania od premii wypłaconej pracownikowi będącego twórcą zaliczki na podatek dochodowy z uwzględnieniem podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.
Według fiskusa premia nie stanowi przychodu za wykonanie utworu, gdyż uzależniona będzie od efektów pracy pracownika - nie jest więc ona bezpośrednio związana z korzystaniem przez twórcę z praw autorskich lub rozporządzaniem tymi prawami. Otrzymanie premii uzależnione jest bowiem od innych czynników, niż tylko wykonywanie czynności o charakterze twórczym. Poza tym według fiskusa do rozporządzenia prawami autorskimi doszło już na etapie wynagrodzenia zasadniczego w ramach ryczałtu i w związku z tym w momencie, kiedy jest wypłacana premia pracownik nie rozporządza już prawem autorskim.
WSA uznał, że przychodem określonym w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT może być również premia uznaniowa, o ile jest ona bezpośrednio związana z korzystaniem przez pracownika - twórcę z praw autorskich lub rozporządzaniem przez niego tymi prawami. Według sądu pierwszej instancji przepisy normujące wynagrodzenie twórców nie zakazują wypłaty wynagrodzenia pracownikom - twórcom w postaci premii. Zdaniem WSA, należało uznać, że premia może stanowić dodatkowe wynagrodzenie za korzystanie z praw autorskich przez pracownika - twórcę (lub za nabycie tych praw przez pracodawcę). Oznacza to, że do zastosowania kosztów w zryczałtowanej wysokości z art. 22 ust. 3 pkt 9 ustawy o PIT konieczne będzie jedynie wykazanie związku pomiędzy przychodem a korzystaniem z praw autorskich (pokrewnych) lub rozporządzaniem tymi prawami.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Według sądu kwestia uznaniowości w przyznawaniu premii, według kryteriów ustalonych przez spółkę, zważywszy, że będzie ona również wypłacana z tytułu rozporządzenia przez pracowników na rzecz Spółki autorskimi prawami majątkowymi do wytworzonych w ramach stosunku pracy utworów - nie ma tu znaczenia.
Niezasadny jest także argument, że do rozporządzenia prawami autorskimi doszło już na etapie wynagrodzenia zasadniczego w ramach ryczałtu i w związku z tym w momencie, kiedy jest wypłacana premia pracownik nie rozporządza już prawem autorskim. Według NSA spółka nabywać będzie autorskie prawa majątkowe do wytworzonych przez pracowników w ramach stosunku pracy utworów wprost na mocy postanowień umów o pracę. Kwestia przyznania w zamian za to pracownikom określonych elementów wynagrodzenia ma więc w tym kontekście charakter wtórny.
Wyrok NSA z 10.02.2017 r., sygn. akt II FSK 8/15
