Mechanizmy występujące w systemie VAT umożliwiające przesunięcie terminu zapłaty tego podatku przedstawia Paweł Małecki w komentarzu opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego.

Podmioty gospodarcze rozliczające podatek od towarów i usług mają możliwość aktywnego wpływania na termin płatności VAT do urzędu skarbowego. Podatnik, przesuwając termin płatności na późniejszy okres lub wybierając wydłużony okres rozliczeń, poprawia swoją płynność finansową. Można ten efekt uzyskać za pomocą różnych mechanizmów. Część z nich parlament zamierza zlikwidować, modyfikując ustawę. Do tej pory jednak wszystkie te możliwości mogą mieć zastosowanie.

W myśl ogólnych zasad ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek naliczenia VAT (obowiązek podatkowy) powstaje z chwilą wydania towaru (gdy sprzedawana jest jakaś rzecz) lub wykonania usług (jeżeli chodzi o świadczenie usług). Przepisy przewidują jednak szereg wyjątków od powyższej reguły, z których jeden jest tak często stosowany, że można powiedzieć, iż stał się ogólną zasadą naliczania podatku. Jeżeli bowiem dana transakcja powinna być potwierdzona fakturą, a tak jest w przypadku każdej transakcji pomiędzy przedsiębiorcami, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru (wykonania usługi). Oznacza to, że w stosunku do zdecydowanej większości transakcji (pomijamy w tym miejscu czynności, w odniesieniu do których przepisy ustanawiają szczególne regulacje dotyczące momentu, w którym powstaje obowiązek naliczenia VAT) obowiązek podatkowy powstaje najpóźniej siódmego dnia od dnia dokonania dostawy (wyświadczenia usługi).

Taka regulacja pozwala na opóźnienie w prosty sposób momentu, w którym podatek należny od danej transakcji ma zostać przekazany do urzędu skarbowego. W przypadku bowiem czynności dokonanych w ostatnich dniach danego okresu rozliczeniowego (miesiąca lub kwartału) istnieje możliwość przesunięcia momentu powstania obowiązku naliczenia podatku do następnego okresu.

W przypadku szeregu usług, dla których ustawodawca przewidział szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, możliwe jest stosowanie podobnych sposobów pozwalających na opóźnienie momentu wpłaty podatku do urzędu. Wykorzystujemy w tym przypadku wprost regułę określającą powstanie tego szczególnego obowiązku.

Faktury za „media”

W przypadku:
a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
b) świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, z zastrzeżeniem art. 19 ust. 18 ustawy o VAT,
c) świadczenia usług wymienionych w poz. 140–153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług (dotyczących dostawy wody wodociągiem i wywozu, utylizacji śmieci, usuwania śniegu itp.),
obowiązek podatkowy powstaje w dniu upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie. Taką umową jest też sama faktura. Wystawcy tych faktur lub podatnicy refakturujący te usługi zamiast wyznaczania terminu płatności na ostatnie dni miesiąca mogą przesunąć termin o parę dni, by stanowił on przykładowo pierwszy dzień miesiąca.

Faktury za najem i inne usługi o podobnym charakterze

W przypadku usług najmu, dzierżawy lub leasingu obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Oznacza to, że analogicznie jak uprzednio, określenie terminu płatności za powyższe świadczenia ma wpływ na moment zapłaty podatku przez podatnika. Mechanizm ten działa identycznie. Jednak w przypadku tych usług optymalizacja może być nieskuteczna wskutek wcześniejszej zapłaty dokonanej przez kontrahenta; wtedy i tak świadczący usługę ma zwiększoną płynność finansową, ponieważ pieniądze i tak wpłynęły. Zasady te, obok usług najmu, dzierżawy, leasingu, stosuje się również do:
• usług ochrony osób i mienia,
• sprzedaży praw i uprawnień lub udzielenia licencji.

Pozostałe szczególne zasady powstawania obowiązku podatkowego zależą od wpłat dokonanych przez kontrahenta (za wyjątkiem świadczeń dokonywanych przez spółdzielnie mieszkaniowe) i opisana optymalizacja nie jest możliwa.

Stosując opisane zasady przesuwania terminu powstawania obowiązku podatkowego powiększamy płynność finansową jednostki, a wpływ tych działań zależy od efektu skali. Jeżeli przesunięcie terminu efektywnej wpłaty dotyczy jednej czy kilku faktur, skutek finansowy może nie być odczuwalny. Jeżeli jednak stanie się to stałą praktyką firmy, wówczas przy odpowiednio dużych kwotach pozytywny wpływ tego drobnego i łatwego usprawnienia może być już wyraźnie widoczny.

Jutro przedstawimy kolejne mechanizmy umożliwiające przesunięcie zapłaty VAT - Jak łatwo poprawić płynność finansową firmy