Sprawa dotyczyła urzędu marszałkowskiego województwa dolnośląskiego, który zwrócił się o interpretację do wójta jednej z dolnośląskich gmin. Województwo wskazało, iż na jego terenie wybudowano szerokopasmową sieć informatyczną. Dostęp do usług szerokopasmowych z sieci DSS zostanie uruchomiony za pośrednictwem lokalnych operatorów telekomunikacyjnych. Za zawieranie umów z tymi operatorami odpowiedzialny będzie operator infrastruktury wybrany przez województwo. Województwo pozostanie właścicielem DSS przez cały okres jej eksploatacji. Przekaże jedynie operatorowi infrastruktury w administrowanie i utrzymanie elementy infrastruktury telekomunikacyjnej w postaci kanalizacji teletechnicznej (budowli – obiektów trwale związanych z gruntem), na którą składają się rurociągi osłonowe, studnie i zasobniki. Z kolei pozostałe elementy infrastruktury składające się na tor światłowodowy (niebędący budowlą), – czyli kable światłowodowe, przełącznice, patchcordy, urządzenia aktywne i inny osprzęt niezwiązany z gruntem – będą przekazane w dzierżawę. Na podstawie prowadzonej przez województwo ewidencji środków trwałych, można więc wyodrębnić wartość budowli (elementów nieoddanych w dzierżawę) od wartości pozostałej infrastruktury podlegającej dzierżawie.
Województwo zapytało wójta, czy zobowiązane jest opłacać podatek od nieruchomości od budowli wchodzących w skład DSS, które wybudowało.
Województwo wskazało, że nie ma obowiązku opłacania podatku od nieruchomości z tytułu posiadania budowli wchodzących w skład DSS. Podkreśliło, że rurociągi teletechniczne DSS, jako obiekt liniowy, zaliczają się do budowli. Kable w niej zainstalowane natomiast nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego. Jednakże, aby budowla podlegała opodatkowaniu, musi być w posiadaniu przedsiębiorcy. A jednostka samorządu terytorialnego wykonuje taką działalność na podstawie uchwały organu stanowiącego, zaś działalność ta należy do zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego o charakterze użyteczności publicznej.
Wójt się nie zgodził. Organ uznał, że ponieważ województwo nie przeniosło posiadania budowli na operatora Infrastruktury, który będzie pełnił rolę dzierżyciela, to nie będzie mu można przypisać statusu podatnika. Z tego powodu zdaniem wójta podatnikiem podatku od nieruchomości będzie województwo. Gdyby województwo przekazało operatorowi w dzierżawę wszystkie elementy infrastruktury telekomunikacyjnej (również te będące budowlami), wówczas podatnikiem podatku od nieruchomości byłby operator, jako posiadacz budowli. Według wójta sztuczne wydzielenie elementów infrastruktury będących budowlami i oddanie ich w dzierżenie stanowi obejście prawa i jako takie nie może korzystać z ochrony poprzez wyłączenie budowli spod opodatkowania.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego z art. 2 ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. wynika, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają obiekty budowlane, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. A art. 3 ust. 3a ustawy Prawo budowlane wskazuje, że "obiektem budowlanym jest także obiekt liniowy, a więc obiekt, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności (...) kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego". Oznacza to, że obiektem budowlanym i budowlą może być tylko kanalizacja telekomunikacyjna, jako infrastruktura o ile będzie w posiadaniu przedsiębiorcy. W rozpoznawanej sprawie wynikało, że została ona oddana przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu w dzierżenie. To zaś posiadaniem nie jest. Rzecz jednak w tym, że o tym czy konkretny stan faktyczny należy zakwalifikować do dzierżenia decydują okoliczności faktyczne zachodzące po stronie dzierżyciela, jako że dla tego stanu faktycznego nie jest istotne to, czy dzierżyciel wykazuje władzę nad rzeczą za kogoś innego z mocy łączącego go z tą osobą stosunku prawnego, czy też czyni to z własnej inicjatywy i to czy inna osoba godzi się na taki stan rzeczy i czy w ogóle jest tego świadoma. Okoliczności te podlegać jednak badaniu będą w konkretnym stanie faktycznym.
W konsekwencji NSA uznał, że obiekt liniowy (kanalizacja kablowa), jako obiekt budowlany może być opodatkowany, jako budowla tylko wówczas, gdy jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej o ile jest w posiadaniu przedsiębiorcy (art. 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l.
Wyrok NSA z 13 stycznia 2017 r., sygn. akt II FSK 2818/16
