Spór odnosił się do prawnego statusu nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce. Sprawa dotyczyła kobiety, która dwa miesiące po śmierci męża wstąpiła na podstawie uchwały Zarządu Rodzinnych Ogrodów Działkowych w prawa do działki po zamarłym małżonku i została przyjęta w poczet członków Polskiego Związku Działkowców. Mąż prawo do działki uzyskał w 1976 r. Kobieta wskazała, że przez okres użytkowania wraz z mężem działki, dokonała licznych nasadzeń oraz wybudowała altanę - domek letniskowy. Koszty ponoszone były z własnych, opodatkowanych dochodów. W całym okresie między nią i jej mężem pozostawała małżeńska wspólnota majątkowa. Prawie 14 miesięcy po przyjęciu w poczet członków kobieta dokonała zbycia prawa do działki. Umowa obejmowała prawo do działki oraz własność znajdujących się na działce nasadzeń, urządzeń i obiektów.
Powstało więc pytanie o obowiązek podatkowy i wpływ na niego ewentualnego przeznaczenia uzyskanej kwoty. Sama kobieta uważała, że dokonując odpłatnego zbycia własności znajdujących się na działce nasadzeń, urządzeń i obiektów, osiągnęła przychód ze zbycia "innych rzeczy", o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT. Wszystkie obiekty, tj. altana, nasadzenia itp., znajdujące się na działce powstały od podstaw, w trakcie bardzo długiego okresu użytkowania, zostały sfinansowane przez kobietę i jej męża z własnych dochodów, już opodatkowanych. Dlatego ze względu na długoletni okres posiadania działki i ponoszone inwestycje, nie powinno powstać zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego.
Fiskus jednak się nie zgodził. Organ uznał, że przychód, jaki kobieta uzyskała z odpłatnego zbycia praw i obowiązków wynikających z prawa do działki, zakwalifikować należy, jako przychód z praw majątkowych w rozumieniu art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.
O identycznym stanowisku fiskusa w podobnej sprawie informowaliśmy w omówieniu interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 15 lutego 2017 r., sygn. 1061-IPTPB2.4511.913.2016.2.MK, LEX nr 339881 pt.: Drzewek i altanki nie sprzedamy bez podatku.
Zobacz: PIT: drzewek i altanki nie sprzedamy bez podatku >>
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd zwrócił uwagę, że rodzinne ogrody działkowe zakładane są na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Polskiego Związku Działkowców nie stanowią własności użytkownika działki. Użytkownik działki nie jest, więc właścicielem gruntu. Własność działkowca stanowią zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działce, wykonane lub nabyte ze środków finansowych działkowca. Zatem użytkownik jest właścicielem rzeczy znajdujących się na terenie ogrodu działkowego. Ustawodawca wyraźnie, więc rozgraniczył prawo do działki i jego charakter od prawa własności nasadzeń, obiektów i urządzeń wykonanych lub nabytych ze środków finansowych działkowca.
Wynagrodzenie ze sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów (wybudowanej altany - domek letniskowy) powinno być, więc klasyfikowane, jako przychód z odpłatnego zbycia rzeczy. Tym samym zdaniem NSA fiskus niezasadnie twierdził, że powyższy przychód został osiągnięty z praw majątkowych. Odwołanie się do art. 18 ustawy o PIT, który za przychód z praw majątkowych traktuje w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym także z odpłatnego zbycia tych praw – niczego w sprawie nie wyjaśnia. NSA podkreślił, że aczkolwiek przypadki w tym przepisie wymienione zostały jedynie przykładowo, to wskazane przykłady z pewnością nie dają przekonania, że sprzedaż nasadzeń, urządzeń i obiektów, należy do wskazanej przykładowo kategorii.
Wyrok NSA z 6 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 3660/16, LEX nr 2289769
Komentarz
Wyrok NSA stanowi korzystne rozstrzygnięcie dla działkowców. Sąd w pełni podzielił w nim stanowisko działkowca i utrzymał w mocy korzystny dla działkowców wyrok WSA w Bydgoszczy z 4 października 2016 r., I SA/Bd 526/16, LEX nr 2151960. NSA potwierdził, że dzięki specyficznym regulacjom zawartym w ustawie o rodzinnych ogrodach działkowych, zbywając własność altany i pozostałych naniesień i nasadzeń (przy okazji przenoszenia prawa do działki) działkowiec z reguły skorzysta ze zwolnienia podatkowego. Sąd uznał, bowiem, że przychód ze sprzedaży nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce należy zakwalifikować, jako przychód ze zbycia rzeczy (tj. art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT), co oznacza, że działkowiec będzie musiał zapłacić PIT od nasadzeń i naniesień tylko wtedy, gdy dokona ich sprzedaży przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Istnieje nadzieja, że po tym korzystnym rozstrzygnięciu NSA, pojawią się także kolejne. Być może ostatecznie stanowisko zmieni także Ministerstwo Finansów wydając interpretację ogólną.
Rozstrzygnięcie NSA daje szansę byłym już działkowcom na zwrot podatku dochodowego, który przy sprzedaży altany czy nasadzeń uiścili, zgodnie ze stanowiskiem fiskusa. Oczywiście z uwagi na przedawnienie o taki zwrot mogą już ubiegać się wyłącznie działkowcy, którzy sprzedali swoje naniesienia i nasadzenia nie wcześniej niż w 2011 roku. Dla nich ostateczny termin na złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty upływa wraz z końcem 2017 roku.
