Przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” podkreślają, że proponowane zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa (druk sejmowy nr 2306) w zakresie obowiązku sporządzania rocznego obliczenia podatku przez płatników z urzędu są korzystne jedynie dla jednego podmiotu, czyli dla osób fizycznych, których jedynym dochodem jest dochód z pracy. Przyznają, że obowiązek pracodawcy, polegający na przygotowaniu rocznego zeznania podatkowego dla niektórych pracowników przy ich minimalnym zaangażowaniu, pomoże odciążyć ich od kwestii związanych z przygotowaniem i składaniem rocznego zeznania podatkowego oraz zapłaty rocznego podatku dochodowego. Taki system pozwoli na uproszczenie i przyspieszenie procesu przygotowania rocznych zeznań podatkowych pracowników, a i zapewne ustawodawca oczekuje, że uwolni to znaczną część potencjału aparatu skarbowego (płatnicy popełniają mniej błędów niż podatnicy) – uważa PKPP „Lewiatan”
Niemniej jednak zaproponowane w projekcie nowelizacji przepisy budzą sprzeciw przedsiębiorców. Nie znajdują oni w nowelizacji pozytywnych aspektów w odniesieniu do pracodawców, na których będzie spoczywał obowiązek składania rocznych zeznań podatkowych pracowników.
Do negatywnych aspektów nowelizacji ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa – zdaniem PKPP „Lewiatan” - należą:

I. Zwiększenie kosztów po stronie przedsiębiorców bez odpowiedniej rekompensaty

W ocenie PKPP Lewiatan (co jest zgodne z tezami zawartymi w uzasadnieniu do projektu ustawy) nowelizacja przyczyni się bezpośrednio do podwyższenia kosztów administracyjnych płatników, zobowiązanych do przygotowania rocznych zeznań podatkowych.
PKPP podkreśla, że pracodawcy poniosą dodatkowe koszty w związku z:
• dostosowaniem systemów informatyczno-księgowych,
• zebraniem odpowiednich informacji od pracowników,
• wprowadzeniem nowych danych do systemów informatyczno-księgowych,
• z przeszkoleniem pracowników zajmujących się rocznymi rozliczeniami z tytułu podatków dochodowych w zakresie przepisów podatkowych, a także zatrudnieniem dodatkowych pracowników,
• obsługą relacji płatnika z urzędem skarbowym (korekty, postępowania podatkowe),
• ryzykiem podatkowym związanym z popełnieniem błędów i pomyłek w rozliczeniach podatników.
Koszty zostaną poniesione jako koszty własne albo w ramach zwiększonej ceny outsourcingu usług księgowo-podatkowych.
Większość kosztów nie będzie miała charakteru jednorazowego i będą musiały być ponoszone w kolejnych latach. W konsekwencji powyższe czynniki wpłynąć mogą na obniżenie dochodowości polskich pracodawców, zwłaszcza w niekorzystnej obecnie sytuacji gospodarczej.

Przedsiębiorcy podkreślają, że ich zdziwienie budzi także moment zaproponowanych zmian, gdyż obecnie w związku z dekoniunkturą, państwo powinno wspierać przedsiębiorców. W ocenie PKPP wyjściem z sytuacji byłoby uproszczenie systemu, jak choćby zmniejszenie liczby skomplikowanych ulg podatkowych czy wręcz nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych, tak by stały się one mniej skomplikowane i bardziej czytelne dla podatników. I choć przedsiębiorcy zdają sobie sprawę ze stanu finansów publicznych, należałoby ich zdaniem się zastanowić, czy możliwe byłoby przeniesienie takich obowiązków wobec podatników na urzędników.

Przewidziany w uzasadnieniu wzrost wynagrodzenia dla płatników ze stawki 0,3% na 0,35% lub 0,4% w ocenie przedsiębiorców nie pokryje kosztów nowych obowiązków dla płatnika. Zdaniem PKPP „Lewiatan” stawka wynagrodzenia powinna wzrosnąć do poziomu około 1,5%. Przy czym należy pamiętać, że już dziś stawka 0,3% nie pokrywa aktualnie ponoszonych przez płatników kosztów.

Krótkie vacatio legis jako element zwiększający koszty w pierwszym roku obowiązywania przepisów

Przedsiębiorcy negatywnie oceniają również krótkie vacatio legis, zwłaszcza że dla dużych przedsiębiorstw nowelizacja wiąże się z długimi okresami dostosowawczymi. Należy się spodziewać, że publikacja przepisów nastąpi najwcześniej z końcem tego roku. Proces dostosowujący do wymogów nowego reżimu w dużych przedsiębiorstwach zmusi je do zatrudnienia zewnętrznych firm do zmian w systemach informatycznych, stworzenia nowych stanowisk pracy, czy szkoleń dla pracowników. Oznaczać to będzie, że w pierwszym roku obowiązywania przepisów te koszty będą szczególnie duże. Dla wielu firm będzie to trudne lub wręcz niemożliwe do realizacji – podkreśla PKPP „Lewiatan”.

PKPP zwraca również uwagę, że w I połowie roku Lewiatan przy okazji oceny Programu E-podatki, wskazywał, że takie rozwiązanie nie zostanie zaakceptowane przez pracodawców. Jednak już wtedy Program zakładał wyposażenie/dostęp pracodawców do specjalnych programów informatycznych, które miały ułatwić płatnikom roczne rozliczenia swoich pracowników.

II. Przeniesienie odpowiedzialności na pracodawców/płatników za nieprawidłowe przygotowanie rocznych zeznań podatkowych

Niejasna dla przedsiębiorców pozostaje też kwestia odpowiedzialności pracodawców/płatników za nieprawidłowe przygotowanie rocznych zeznań podatkowych i konieczność przygotowania korekt zeznań w przypadku błędów własnych lub pracowników, np. poprzez błędne podanie odliczenia. Obowiązkowe zaangażowanie pracodawców w prywatne kwestie pracowników oraz potencjalna odpowiedzialność pracodawców/płatników może spowodować zbędne obciążenia polskich przedsiębiorców kosztami związanymi ze zwiększoną odpowiedzialnością oraz uwikłanie w spory z organami podatkowymi.
Przepisy nie dają także jednoznacznej odpowiedzi, co w sytuacji, gdy pracownik nie złoży oświadczenia o samodzielnym przygotowaniu zeznania, a będzie chciał jednak skorzystać ze wspólnego rozliczenia podatkowego. Obecny kształt zaproponowanej nowelizacji nasuwa wątpliwości, czy pracownik nadal będzie miał takie prawo – uważa PKPP „Lewiatan”.

III. Inne niekorzystne rozwiązania zaproponowane w nowelizacji

Zwiększenie biurokratyzacji i obiegu dokumentów

W ocenie PKPP Lewiatan propozycja nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy – Ordynacja podatkowa ma charakter uwsteczniający dlatego, że prowadzi w konsekwencji do wysokiej biurokratyzacji rozwiązania. Każdy pracownik, który nie chce być rozliczany, będzie składać odpowiednie oświadczenie. Wszyscy pozostali też de facto będą musieli to uczynić, określając zasady, na jakich mają być rozliczani, np. ulgi na dzieci etc.

Ponadto problemy mogą się pojawić w rozliczeniach byłych pracowników, czyli podatników, którzy zmienili miejsce pracy w trakcie roku podatkowego. Nowelizacja wyraźnie stanowi, że w przypadku braku oświadczenia ze strony pracownika, pracodawca zobowiązany jest wysłać roczne rozliczenie do urzędu skarbowego. Zatem możliwa jest sytuacja, że urzędy otrzymają deklaracje podatkowe jednego pracownika od różnych pracodawców.

Stosowanie przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Projektowane przepisy stworzą nowe obowiązki dla podmiotów będących płatnikami określonymi w art. 31, art. 33 lub art. 35 ust. 1 pkt. 1, 2, 4, 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. także osób prawnych i ich jednostek organizacyjnych, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy. Zgodnie bowiem z art. 35 ust. 3 ustawy o PIT, w przypadku poboru zaliczek od emerytur i rent z zagranicy stosuje się postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej z państwem, z którego pochodzą te emerytury i renty. W sytuacji wprowadzenia proponowanych w projekcie nowelizacji przepisów, płatnik zobowiązany będzie automatycznie do sporządzenia rozliczeń rocznych dla wszystkich podatników, w stosunku do których dokonuje wypłaty rent i emerytur z zagranicy, co łączyć się będzie z trudnościami związanymi ze stosowaniem przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Krótkie terminy

Obawy przedsiębiorców budzi również krótki termin na przekazanie deklaracji PIT-40 do urzędów skarbowych oraz zmiana terminu potrącenia należności podatkowych wynikających z zeznania.

O ile w ogóle projektodawca rozważa wprowadzenie tego rozwiązania, wobec którego co do zasady przedsiębiorcy są przeciwni, powinien ich zdaniem wydłużyć termin przekazania deklaracji PIT-40 do końca marca roku następnego oraz zmienić terminu rozliczania pierwszego potrącenia należności podatkowych – na kwiecień roku następnego, a w przypadku braku możliwości takiego potrącenia – wprowadzenie zobowiązania podatników do wpłaty na konto płatnika odpowiedniej kwoty podatku przed datą przekazania należności do urzędów skarbowych.

Co proponują przedsiębiorcy?

W związku z powyższymi uwagami przedsiębiorcy z PKPP „Lewiatan” postulują odrzucenie rządowej propozycji.
I zwracają uwagę, że jeżeli zamiarem ustawodawcy jest rzeczywiste zmniejszenie kosztów poboru podatku dochodowego, ustawodawca powinien zaproponować regulacje, która spowoduje radykalne uproszczenie systemu, choćby poprzez wprowadzenie podatku liniowego źródłowego, który wykluczyłby konieczność sporządzania jakichkolwiek deklaracji podatkowych.
PKPP „Lewiatan” uważa, że jedynym możliwym pomysłem na zmniejszenie kosztów poboru podatku dochodowego jest przerzucenie obowiązku rozliczania podatków na płatnika należy rozważyć wprowadzanie tego rodzaju rozwiązania z odpowiednio długim (w następnym roku) vacatio legis wraz z odpowiednią regulacją zwiększającą istotnie wysokość wynagrodzenia dla płatnika.