PKPP Lewiatan: projekt zmian w Ordynacji podatkowej wymaga naprawy

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan są zdania, że nowelizacja Ordynacji podatkowej, nad którą obecnie trwają prace w Sejmie zawiera co do zasady rozwiązania dla nich korzystne. Uważają jednak, że projekt zmian wymaga poprawy. Jakich zmian w projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej chcą przedsiębiorcy?

Zastrzeżenia przedsiębiorców zrzeszonych w Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych budzą między innymi projektowane zapisy dotyczące niewykonalności decyzji podatkowej, która nie jest ostateczna. Zgodnie z projektowanymi nowymi przepisami (rozdział 16a) decyzja podatkowa nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Niewykonanie decyzji nie powoduje jednak, że nie powstaje zaległość podatkowa, która w ramach tej decyzji zostaje orzeczona. Wszyscy podatnicy, którzy potrzebują w toku prowadzenia działalności zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach nie będą mogli takich zaświadczeń otrzymać dopóki postępowanie w II instancji nie zostanie zakończone pozytywnie dla podatnika. Tym samym wiele osób, pomimo istnienia zasady niewykonywania decyzji I instancji, będzie te decyzje wykonywać dobrowolnie. Przedsiębiorcy zobowiązani są do przedstawiania zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach w wielu procedurach, w których nie tylko ubiegają się o zamówienia czy zlecenie od podmiotu publicznego, ale np. o kredyt. Wstrzymanie wykonania decyzji nie ma też wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę.

PKPP Lewiatan zwraca również uwagę na inne niedociągnięcia zawarte w nowelizacji Ordynacji podatkowej:

1) Zgodnie z projektowanym art. 239 b § 2 zasadniczą przesłanką, która pozwala na nadanie decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności jest „uprawdopodobnienie” przez organ podatkowy, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. W ocenie przedsiębiorców przesłanka ta ma charakter na tyle ogólny i niedookreślony, że podatnicy nie mogą mieć pewności, że wydane w stosunku do nich decyzje I instancji nie będą wykonywane.

2) Wprawdzie przesłanka o „uprawdopodobnieniu” musi wystąpić łącznie z jedną z przesłanek, określonych w art. 239 b § 1, jednak każda z tych dodatkowych przesłanek budzi – zdaniem przedsiębiorców - wątpliwości:
• „Posiadanie informacji o toczących się postępowaniach egzekucyjnych w zakresie innych należności” – to przesłanka niewspółmierna do celu; wystarczy bowiem egzekucja niezapłaconego mandatu drogowego albo wszczęta egzekucja dotycząca niewielkiej kwoty pieniężnej lub egzekucja nieprawidłowa.
• „Strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia” – w takiej sytuacji automatycznie z grona podmiotów, które mogłyby skorzystać z dobrodziejstwa zasady niewykonalności decyzji, wyklucza podmioty nieposiadające składników majątku mogących być przedmiotem zastawu skarbowego, czy hipoteki przymusowej, a posiadające określone środki pieniężne.
• „Zbywanie mienia o znacznej wartości” – przesłanka zbyt ogólna i niewspółmierna (zbywanie mienia o znacznej wartości może następować w toku normalnej działalności np. w działalności handlowej, gdzie mienie służące prowadzeniu działalności może mieć wartość niewspółmiernie niską w stosunku do wartości towaru).
• „Okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące” – jest to przesłanka zachęcająca organy podatkowe do kontrolowania podatników i wydawania decyzji w ostatnim miesiącach przed upływem okresu przedawnienia.
W ocenie przedsiębiorców w praktyce 3 dodatkowe przesłanki (poza upływem terminu przedawnienia) będą utożsamiane przez organy podatkowe jako jednocześnie wypełniające dyspozycję przesłanki głównej („uprawdopodobnienie” niewykonania decyzji).

3) Zgodnie z art. 239b § 4 na postanowienie w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji. Zdaniem przedsiębiorców powstaje w związku z tym pytanie, w jaki sposób organ odwoławczy może jednak wstrzymać wykonanie decyzji w trakcie rozpatrywania zażalenia?

4) Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 282 b i 282 c wprowadza się – w ocenie przedsiębiorców – zasadniczo korzystne zmiany w zakresie nałożenia na organy podatkowe obowiązku zawiadamiania podatników o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej. Jednak przedsiębiorcy twierdzą, że analiza przepisów mających służyć realizacji tego pomysłu może prowadzić do wniosku, że bardzo szeroki katalog przypadków wyłączających proponowany obowiązek może w rzeczywistości doprowadzić do stworzenia martwej instytucji. O ile przesłanki negatywne o charakterze przedmiotowym (tj. ustanowione ze względu na przedmiot kontroli) znajdują uzasadnienie, to już przesłanki o charakterze podmiotowym (tj. ustanowione ze względu na cechy kontrolowanego) są określone nazbyt szeroko, np. posiadanie statusu zobowiązanego w jakimkolwiek postępowaniu egzekucyjnym. Ponadto w proponowanej nowelizacji pojawia się w art. 282c § 2, który daje możliwość rozszerzenia zakresu kontroli o inne okresy rozliczeniowe, gdy dokonane już czynności wykażą nieprawidłowości.

PKPP Lewiatan zwraca też uwagę na brak w nowelizacji zmian postulowanych od dawna przez środowiska biznesu np. w zakresie przepisów dotyczących wiążącej interpretacji (proponowane zmiany dotyczące art. 14g, 14f i 14h są zdaniem przedsiębiorców niewystarczające).
PKPP Lewiatan zaapelował o dokonanie wskazanych wyżej zmian w projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej tak, aby – jak to podkreślili przedsiębiorcy – zgodnie z zapowiedziami był on elementem fundamentalnej zmiany w systemie podatkowym.