PIT: rzeczowa wypłata zysku też jest obojętna podatkowo

Przekazanie przez spółkę jawną jej wspólnikom, tytułem wypłaty ich udziału w zysku, nieruchomości stanowiącej jej środek trwały nie jest odpłatnym zbyciem tej nieruchomości i nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku NSA z 21 maja 2014 r.

W przedmiotowej sprawie spółka jawna zamierza wypłacić wspólnikom niepodzielony zysk przekazując im należącą do spółki nieruchomość, w proporcjach odpowiadających ich udziałowi kapitałowemu. Wspólnik spółki jawnej zwrócił się do fiskusa z pytaniem, czy taki sposób wypłaty udziału w zysku spowoduje powstanie u wspólników obowiązku podatkowego w PIT. Według wspólnika obowiązek taki nie powstanie, ponieważ świadczenie takie, oferowane w miejsce świadczenia pieniężnego, jest neutralnym podatkowo podziałem między wspólników wcześniej opodatkowanego zysku spółki jawnej.

Fiskus nie podzielił tego stanowiska i uznał, że uznanie, że przeniesienie własności nieruchomości należy traktować na równi z wypłatą zysku w gotówce, spowodowałoby nierówne traktowanie podatników, gdyż wcześniejsza sprzedaż przez spółkę posiadanej nieruchomości, a następnie wypłacenie wspólnikom ich udziałów w zysku, prowadziłoby do powstania obowiązku podatkowego – w przeciwieństwie do sytuacji bezpośredniego wypłacenia udziałów w zyskach w formie rzeczowej.

Spór prawny ogniskuje się więc wokół problemu, czy takie przekazanie środka trwałego stanowi jego odpłatne zbycie, czy też przymiotu odpłatności nie można mu przypisać.

Sprawa trafiła ostatecznie do NSA. Zdaniem sądu istotną cechą odpłatności jest wzajemność, a więc uzyskanie przez zbywającego od nabywcy stanowiącego przysporzenie świadczenia ekwiwalentnego w stosunku do jego świadczenia. W sytuacji natomiast, gdy świadczenie zbywającego ma charakter jednostronny, to jest takie, któremu nie odpowiada ekwiwalentne świadczenie wzajemne nabywcy, nie ma ono charakteru odpłatnego.

Tak właśnie jest w przypadku zobowiązań powstałych na gruncie prawa spółek a dotyczących wypłaty zysku (w różnych formach prawnych). Ciążącemu na spółce zobowiązaniu nie odpowiada bowiem jakiekolwiek zobowiązanie wzajemne wspólnika, udziałowca lub akcjonariusza uprawnionego do udziału w zysku. Jakkolwiek więc wykonanie tego zobowiązania przez spółkę spowoduje jego wygaśnięcie, nie doprowadzi to jednak do jakiegokolwiek przyrostu majątku spółki, a więc nie uzyska ona jakiegokolwiek przychodu – chociaż uwolni się od ciążącego na niej wcześniej obowiązku.

Oceny tej nie zmienia okoliczność, że wypłata zysku następuje w formie rzeczowej, a nie pieniężnej. Również bowiem w takim przypadku świadczenie ze strony spółki ma charakter nieekwiwalentny, ponieważ przeniesieniu własności nieruchomości, stanowiącej majątek spółki, na jej wspólnika, celem uregulowania zobowiązania spółki do wypłaty wspólnikowi jego udziału w zysku, nie odpowiada jakiekolwiek świadczenie wzajemne ze strony wspólnika. Taka czynność prawna nie jest więc odpłatnym zbyciem nieruchomości, a w przypadku, gdy nieruchomość ta stanowiła środek trwały ujęty w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – nie stanowi także odpłatnego zbycia środka trwałego. W konsekwencji taka czynność prawna nie prowadzi do powstania u wspólników spółki jawnej przychodu z działalności gospodarczej i jest obojętna podatkowo.

Wyrok NSA z 21 maja 2014 r., sygn. akt II FSK 835/12

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego