Tak wskazał WSA w Białymstoku w wyroku z 27 grudnia 2016 r. W przedmiotowej sprawie sporną kwestią było to, czy w momencie nieodpłatnego otrzymania akcji spółki amerykańskiej w wyniku uczestnictwa w programie motywacyjnym po stronie pracownika powstaje przychód do opodatkowania z innych źródeł oraz w chwili zbycia akcji powstaje przychód z kapitałów pieniężnych.
Sprawa dotyczyła pracownika kadry menadżerskiej spółki, który został objęty programem motywacyjnym prowadzonym przez amerykańską spółkę z grupy kapitałowej. Na podstawie zawartych umów podatnikowi przyznano prawa do akcji spółki amerykańskiej o ograniczonej zbywalności i prawa do akcji wynikowych. Nabycie praw do tych akcji nie wiąże się z żadną odpłatnością ze strony pracownika. Ich otrzymanie oraz w dalszej kolejności pełne nabycie akcji uwarunkowane jest osiągnięciem określonego wyniku progowego oraz upływu określonej ilości czasu przepracowanego w spółce. Określono też datę pełnego nabycia uprawnień do akcji. W przypadku ustania zatrudnienia przed tą datą podatnik traci całkowicie prawo do wspomnianych akcji. Przed momentem pełnego nabycia prawa do akcji o ograniczonej zbywalności pracownikowi przysługują wszystkie pozostałe prawa akcjonariusza, w szczególności prawo głosu (ale nie przysługuje mu prawo do dywidendy). W przypadku prawa do akcji wynikowych do momentu pełnego nabycia praw podatnikowi nie przysługują natomiast żadne prawa udziałowca. Pracownik do momentu nabycia pełnego prawa do wspomnianych akcji nie ma również prawa ich zbycia, zastawienia, itp. Stąd pełne nabycie praw do akcji odroczone jest w czasie.
Zdaniem pracownika sposób, w jaki sformułowane zostały zasady premiowania uniemożliwia zakwalifikowanie otrzymania akcji, jako przychodu ze stosunku pracy. Uważa on także, że nie można tu mówić także o nieodpłatnym świadczeniu i opodatkowaniu przychodów z innych źródeł. Wg pracownika przysporzenie majątkowe uzyskiwane przez niego w ramach programów motywacyjnych, w postaci otrzymanych akcji należy traktować, jako przychód z kapitałów pieniężnych, który należy rozpoznać w momencie sprzedaży akcji. Korzyść bowiem, którą uczestnik programu uzyskuje w postaci nieodpłatnego nabycia akcji zostanie uwzględniona przy opodatkowaniu w momencie realizacji dochodu, czyli przy sprzedaży nabytych w ten sposób akcji. W momencie zaś otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne.
Fiskus się nie zgodził. Uznał, że pracownik uzyska tu przychód z innych źródeł, natomiast w momencie sprzedaży akcji uzyska przychód, który należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych.
Sprawa trafiła do WSA w Białymstoku. Zdaniem sądu fiskus nie ma racji. Sąd zwrócił uwagę, że dochód z tego samego tytułu może być opodatkowany tylko raz i może być, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT przyporządkowany tylko do jednego źródła przychodów. Według sądu nie ulega także wątpliwości, że aby powstał przychód (opodatkowanie) muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki: świadczenie musi mieć wymierną korzyść dla podatnika oraz podatnik musi tę korzyść (świadczenie) "otrzymać". Przysporzenie to musi być rzeczywiste, a nie tylko potencjalne. Jest to zatem takie przysporzenie majątkowe, które powiększy wartość majątku podatnika lub zmniejszy jego zobowiązania i które będzie miało charakter ostateczny. Uznanie więc, że przychód powstaje w momencie nieodpłatnego nabycia akcji w ramach programu motywacyjnego oraz, że dochodem z tej czynności jest wartość rynkowa akcji prowadziłoby do opodatkowania wartości wyrażonej w pieniądzu, której podatnik w momencie uzyskania akcji nie osiągnął. Otrzymanie akcji nie daje żadnych korzyści, ponieważ akcje są takim składnikiem majątku, który przychód może dać dopiero w momencie ich zbycia w drodze sprzedaży lub zamiany ewentualnie innych czynności.
W ocenie sądu dopiero zbycie akcji pozwala ustalić, jaki dochód podatnik osiągnął przez to, że nabył akcje w drodze programu motywacyjnego, a następnie zbył te akcje. Nabycie akcji samo przez się nie daje więc żadnego przychodu, szczególnie, że nawet ich nabycie obwarowane jest koniecznością spełnienia określonych przesłanek. Podatnik trafnie więc podniósł, że w momencie otrzymania akcji nie uzyskał przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy też wskazać, że przyjęcie wykładni dokonanej przez organ, skutkowałaby tym, że przychód z tytułu nabycia akcji w ramach programu motywacyjnego byłby opodatkowany dwukrotnie: po raz pierwszy w momencie ich nieodpłatnego nabycia (zapisania na rachunku), po raz drugi z momentem odpłatnego zbycia tychże akcji a takie działanie prowadziłoby do podwójnego opodatkowania tożsamych wartości tym samym podatkiem.
Wobec powyższego WSA stwierdził, że przychód podatkowy powstanie dopiero w momencie sprzedaży przez pracownika omawianych akcji. Przychód uzyskany z tego tytułu należy zakwalifikować, jako przychód z kapitałów pieniężnych. Stosownie bowiem do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne - choćby nie zostały faktycznie otrzymane - przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.
Wyrok WSA w Białymstoku z 27 grudnia 2016 r., I SA/Bk 536/16, LEX nr 2193580
