W przedmiotowej sprawie podatnik kupił działki rolne wiedząc, że znajdują się na nich złoża kruszywa naturalnego. Cena jednego metra kwadratowego była jednak wielokrotnie wyższa niż innych działek rolnych. Po otrzymaniu koncesji na wydobywanie kopalin z tego złoża podatnik wprowadził działki do ewidencji środków trwałych swojej firmy. Opłaty związane z uzyskaniem koncesji zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Do fiskusa podatnik zwrócił się jednakże z pytaniem czy koszt zakupu działek, a w istocie zakupu złoża kruszywa naturalnego, stanowić będzie koszt uzyskania przychodu?

Podatnik wskazał co prawda na art. 23 ust 1 pkt 1 ustawy o PIT, który wykluczał możliwość uznania wydatku na zakup gruntu za koszt uzyskania przychodu, jednak uznał, że w tej sytuacji przedmiotem nabycia nie były grunty, lecz to, co się znajduje pod powierzchnią, czyli złoże. Zdaniem podatnika opis w akcie notarialnym musiał odpowiadać aktualnej kwalifikacji gruntów, jako działek rolnych, natomiast jak przyznał, jego zamiarem nie był zakup gruntu, celem prowadzenia działalności rolniczej, lecz zakup złoża kruszywa i prowadzenie tam opodatkowanej działalności gospodarczej.

Fiskus się nie zgodził z tym stanowiskiem. Wyjaśnił, że złoże kruszywa naturalnego jest częścią składową nieruchomości gruntowej do momentu jego wydobycia. Dopiero wydobyty surowiec uzyskuje swój niezależny byt prawny, jako przedmiot prawa własności, co daje możliwość swobodnego nim rozporządzania, np. sprzedaży. Tym samym według fiskusa wydatki poniesione na zakup gruntów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w momencie zakupu. Wydatki te, jako niepodlegające amortyzacji, będą w całości kosztem uzyskania przychodów w momencie odpłatnego zbycia gruntu.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd uznał, że fiskus zasadnie przyjął, że w stanie faktycznym sprawy ma miejsce wyłączenie z kosztów opisane w art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PIT. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, w istotnym dla sprawy zakresie nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie gruntów. I mimo, że grunty stanowią środki trwałe w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 15 lit. a) ustawy o rachunkowości, to od takiego majątku podatnika nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych dla celów podatkowych - art. 22c pkt 1 ustawy o PIT.

Wydatek na nabycie gruntu stanowi koszt uzyskania przychodów w momencie odpłatnego zbycia gruntu, bez względu na czas jego poniesienia. Taki jest wybór ustawodawcy, który w zależności od rodzaju wydatku określa zasady zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodów. Według sądu podatnik rozumie te zasady, tylko w stanie faktycznym sprawy ich nie akceptuje, bo obawia się, że w dacie zbycia grunt może mieć znacznie niższą wartość niż w dacie nabycia.

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego

Wyrok NSA z 13 maja 2014 r., II FSK 1278/12