Opodatkowanie VAT usług najmu

Często zdarza się, że podatnicy wynajmują lokal usługowy firmom. Podatnik nie uzyskuje dochodw z najmu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie prowadził jej także w chwili zawierania umowy najmu z firmą, ktrej wynajmuje lokal. Nie świadczy poza tym żadnych usług najemcy lokalu. Czy w omawianej sprawie można uznać, że podatnik prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT?

Art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej jako: ustawa o VAT) uzależnia status podatnika od prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, przy czym jest to działalność gospodarcza specyficznie zdefiniowana na potrzeby ustawy o VAT. Definicja ta rożni się znacznie od definicji zawartej przepisach ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W ustawie o swobodzie działalności gospodarczej ma ona charakter przedmiotowy i odnosi się do działalności produkcyjnej, handlowej i usługowej. Definicja zawarta, w art. 15 ustawy o VAT ma natomiast charakter podmiotowy - odnosi się nie tyle do charakteru działalności, ile do podmiotów te działalność prowadzących.
Oznacza to, że aby zostać podatnikiem podmiot musi spełniać dwa podstawowe warunki dotyczące swojego statusu:
1) być osobą fizyczną, osoba prawną lub jednostką organizacyjną nie posiadająca osobowości prawnej,
2) być producentem, handlowcem, usługodawcą, rolnikiem, względnie osoba wykonująca wolny zawód.
Jeżeli warunki te są spełnione i dany podmiot wykonuje jakąkolwiek działalność, wówczas działalność ta może zostać uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, a w związku z tym podmiot ten, jeśli działalność te prowadzi samodzielnie będzie uznany za podatnika w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT.

W omawianej sprawie istotna jest również treść art. 15 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT, w myśl którego działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Wykorzystanie towarów lub wartości niematerialnych i prawnych ma bowiem miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w najem, udzielenie licencji do korzystania z zdanej wartości niematerialnej i prawnej). W tym przypadku ustawa nie wprowadza wymogu częstotliwości wykorzystywania, lecz ciągłość wykorzystywania. Ciągłość to nie jednorazowość, nie incydentalność wykorzystania składników majątku. Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć natomiast takie wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.
Z orzecznictwa Europejskiego Trybunały Sprawiedliwości wynika, że także czerpanie dochodów ze składników majątku na podstawie umowy zawartej z jednym podmiotem wskazuje na prowadzenia działalności gospodarczej. W orzeczeniu o sygn. C - 186/89 (W.N. Van Tiem v. Staatssecretaris van Financien) ETS uznał, że wynajem działki budowlanej wraz z prawem do wybudowania na niej i późniejszego użytkowania budynku, w zamian za roczny czynsz, jest prowadzeniem działalności gospodarczej.

Reasumując należy stwierdzi, że także w sytuacji, gdy najem składników majątku będzie stanowił ciągłe pobieranie pożytków z rzeczy (choćby na podstawie umowy zawartej z jednym podmiotem), należy – co do zasady – uznać go za prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu VAT. Spełnione zostały wszystkie przesłanki, aby uznać podatnika za osobę fizyczną prowadząca działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, będącą tym samym podatnikiem VAT.