Opodatkowanie VAT pożyczki udzielonej przez spółkę z.o.o.

Spółka z o.o. udzieliła innej spółce pożyczkę pieniężną. Od udzielenia tej pożyczki pobrała 1% opłaty manipulacyjnej. Odsetki wynoszą...

Spółka z o.o. udzieliła innej spółce pożyczkę pieniężną. Od udzielenia tej pożyczki pobrała 1% opłaty manipulacyjnej. Odsetki wynoszą 10%. Spółka nie ma wpisanego w KRS w przedmiocie działalności "udzielania pożyczek" itp. Miesiąc wcześniej udziałowcy podjęli uchwałę o udzielaniu pożyczek celem lepszego wykorzystania wolnych środków pieniężnych (lepsze oprocentowanie niż lokaty).

Czy ta pożyczka podlega pod VAT (a nie pod PCC) i w związku z tym na odsetki powinna być wystawiona faktura VAT ze stawką "ZW" i podobnie na opłatę manipulacyjną powinna być wystawiona faktura VAT ze stawką "ZW"?

Czy powinniśmy ten rodzaj działalności zgłosić do KRS - np. PKD 65.22.Z?

Czy niezgłoszenie tej działalności do PKD rodzi ryzyko, że urząd skarbowy naliczy PCC od tej pożyczki?
Z uwagi na okoliczności towarzyszące udzieleniu pożyczki (tj. zamiar ich udzielania w przyszłości) stwierdzić należy, iż pożyczka udzielona przez Spółkę innej spółce stanowi świadczenie usługi objęte zakresem podatku VAT.

Udzielając odpowiedzi na pytanie Spółki w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że w myśl art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U, Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., podatnikiem podatku dochodowego jest m.in. osoba prawna wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez działalność gospodarczą rozumieć trzeba wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 u.p.t.u.).

Ażeby uznać, iż dana czynność (transakcja) podlega regulacji ustawy o VAT niezbędnym jest przede wszystkim ustalenie, czy podmiot dokonujący tej czynności działa - w jej ramach - jako podatnik VAT.

Mając na uwadze definicję podatnika (art. 15 ust. 1) oraz działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2) stwierdzić należy, że Spółka udzielając pożyczki innej spółce działała w charakterze podatnika VAT. Uzasadnia to fakt wcześniejszego podjęcia przez zgromadzenie wspólników Spółki uchwały o rozpoczęciu udzielania pożyczek innym podmiotom. Oznacza to bowiem, że późniejsze udzielenie pożyczki, o której mowa w pytaniu, nastąpiło w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy (niejednorazowy), co tym samym stanowi wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ww. przepisów.

W konsekwencji, udzielenie pożyczki przez Spółkę stanowi czynność (usługę) podlegającą podatkowi VAT, korzystającą jednocześnie ze zwolnienia przedmiotowego od tego podatku (art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z poz. 3 załącznika nr 4 do u.p.t.u.).

Wypada w tym miejscu zaznaczyć, iż brak stosownego wpisu w KRS w zakresie działalności polegającej na udzielaniu pożyczek, nie stanowi okoliczności negującej możliwość uznania udzielenia pożyczki za czynność podlegającą podatkowi VAT. Przesądza o tym zasada powszechności podatku VAT znajdująca swoje odzwierciedlenie m.in. w art. 5 ust. 2 u.p.t.u., zgodnie z którym czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (wymienione w art. 5 ust. 1 u.p.t.u.) podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Innymi słowy nie ma zatem znaczenia dla opodatkowania podatkiem VAT okoliczność wykazania (lub nie) we wpisie w KRS - jako jednego z przedmiotów działalności gospodarczej - usług pośrednictwa finansowego polegających na udzielaniu pożyczek, aczkolwiek uaktualnienie wpisu w KRS w ww. zakresie jest wskazane, a co więcej w świetle ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186; zob. w szczególności art. 47 w zw. z art. 40 oraz art. 22) jest to obowiązek ustawowy ciążący na podmiocie wpisanym do KRS.

Okoliczność, iż udzielenie pożyczki przez Spółkę stanowi czynność (usługę) podlegającą podatkiem VAT oznacza, że:

pożyczka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (zob. art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450);

podstawę opodatkowania w zakresie podatku VAT stanowić będą: opłata manipulacyjna pobrana przez Spółkę, uiszczone na jej rzecz odsetki oraz odsetki nieuiszczone, w stosunku do których upłynął termin płatności - spłacany przez pożyczkobiorcę kapitał (kwota udzielonej pożyczki) nie stanowi obrotu, a więc nie zalicza się go do podstawy opodatkowania (podobnie: postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pruszkowie z dnia 25 września 2007 r., 1421/AV/443-746/D/KW/07);

obowiązek podatkowy w podatku VAT powstawać będzie z chwilą wystawienia faktury nie później jednak niż 7 dnia od dnia wykonania (częściowego wykonania) usługi, tzn. każdorazowego otrzymania odsetek (opłaty manipulacyjnej) lub każdorazowego upływu terminu zapłaty odsetek (opłaty manipulacyjnej), jeżeli nie zostały one zapłacone (art. 19 ust. 4 w zw. z ust. 1 oraz ust. 5 u.p.t.u., tak też: J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2007, Wrocław 2007);

faktura VAT powinna być wystawiana każdorazowo po otrzymaniu odsetek lub upływie terminu ich płatności, bez naliczania podatku VAT (usługa zwolniona od tego podatku), jednakże ze wskazaniem symbolu PKWiU usługi - zasadę tę należy odnieść również do opłaty manipulacyjnej;

obrót z tytułu świadczenia usług finansowych (ściślej: usług pośrednictwa finansowego) polegających na udzielaniu pożyczek powinien zostać wliczony przez Spółkę do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 u.p.t.u., w zakresie w jakim ww. usługi nie są przez nią dokonywane sporadycznie (art. 90 ust. 6 u.p.t.u.).

Celem wykazania - w razie ewentualnej kontroli ze strony organów podatkowych - iż udzielenie pożyczki nastąpiło w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy pomocnym będzie wówczas przedstawienie stosownego wpisu w księdze (rejestrze) uchwał zgromadzenia wspólników Spółki wskazującego na uchwałę dot. udzielania pożyczek.