Poddany kognicji sądu spór dotyczy właściwej kwalifikacji postanowień umowy pożyczki w części dotyczącej wynagrodzenia (co miało przełożenie na wysokość jego opodatkowania). Przy czym, prowadzony w tym zakresie spór zdominowany został pytaniem o istotę i charakter "odsetek", jako formy wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału.

Zdaniem podatnika otrzymane przez niego (w ramach zawartej umowy pożyczki) wynagrodzenie stanowi przychód z kapitałów pieniężnych (wynagrodzenie odsetkowe) i z tych też powodów winno zostać opodatkowane według zasad właściwych dla tego źródła, tj. przy zastosowaniu art. 30a ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT . Podatnik uznał też, że pojęcia "odsetki", w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT , nie należy zawężać tylko do takiego sposobu ustalania wynagrodzenia, który odnosi się do kryterium stopy procentowej. Pojęcie to trzeba rozumieć szeroko, jako obejmujące swoim zakresem wszelkie formy płatności wynagrodzenia za udzieloną pożyczkę, bez względu na podstawę i sposób jego obliczenia.

Zdaniem organu podatkowego przyjęcie za podatnikiem, że jako odsetki należy traktować wszelkie formy wynagrodzenia wypłacanego przez pożyczkobiorcę, prowadzi do rozszerzającej wykładni tego pojęcia, a w konsekwencji także do rozszerzającej wykładni art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT , przewidującego opodatkowanie według zryczałtowanej stawki 19 proc. W rezultacie, otrzymane przez podatnika wynagrodzenie organ podatkowy zaliczył do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9 (inne źródła) i opodatkował na zasadach ogólnych, tj. według skali.

Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu. Według sądu ze świadczeniem odsetkowym mamy do czynienia wyłącznie w sytuacji, gdy jego wysokość da się obliczyć przez proste pomnożenie stopy procentowej przez kwotę kapitału. Dlatego sąd za trafne uznał rozróżnienie przez organ wynagrodzenia za udostępnianie środków pieniężnych, liczonym za pomocą stopy procentowej i w stosunku do kapitału (odsetki), a zwykłym wynagrodzeniem za korzystanie z cudzego kapitału (dopuszczalnym na zasadzie swobody umów), którego wysokość może być uzależniona od takich czynników jak zysk, obrót, czy (jak początkowo w sprawie) ziszczenie się określonego warunku (sprzedaż nieruchomości).

Sąd w niniejszej sprawie orzekł, że skoro ustawodawca w art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT nakazuje uznawać za kapitały pieniężne odsetki od pożyczek, a nie ogólnie wynagrodzenie za udostępnienie kapitału, to - przy braku zastrzeżenia w umowie takiej formy wynagrodzenia dla pożyczkodawcy - wynagrodzenie to nie mogło zostać uznane za pochodzące z kapitałów pieniężnych. Zdaniem Sądu brak było w konsekwencji podstaw do opodatkowania takiego dochodu wedle korzystniejszej dla podatnika stawki 19 proc.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 3 października 2012 r., I SA/Wr 889/12

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz.361 t.j.)