Od stycznia sprawozdania finansowe spółek będą musiały być zgodne z międzynarodowymi standardami

Wprowadzenie nowej i znacznie szerszej niż obecna definicji kontroli do Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej to jedna ze zmian, jakie czeka spółki objęte tymi standardami od początku 2014 roku.

Zdaniem ekspertów zmiany powinny znacząco wpłynąć na przejrzystość skonsolidowanych sprawozdań finansowych w spółkach. Za brak dostosowania się do nowych przepisów będą groziły upomnienia i kary finansowe.

– Zmiany dotyczą przede wszystkim obszaru konsolidacji, czyli sposobu, w jaki grupy kapitałowe sporządzają swoje sprawozdanie skonsolidowane. Zmiany te mogą skutkować inną prezentacją danych w sprawozdaniu finansowym, ale niekoniecznie muszą – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Monika Jakubczyk, dyrektor w Dziale Audytu firmy Deloitte.

W Polsce obowiązek stosowania Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) mają instytucje finansowe oraz spółki giełdowe. Najważniejszą zmianą będzie wprowadzenie od stycznia 2014 r. nowej definicji kontroli w MSSF 10. Według niej, dla wszystkich przedsięwzięć, w które zainwestował podmiot sporządzający skonsolidowane sprawozdanie finansowe, będą obowiązywały te same kryteria określania kontroli. W praktyce oznacza to włączenie do konsolidacji tych inwestycji, które do tej pory jej nie podlegały lub odwrotnie.

Zmiany obejmą przede wszystkim udziałowców, którzy posiadają mniej niż 50 proc. prawa do głosu w danej inwestycji (głównie między 40 a 50 proc.), a w której pozostały akcjonariat jest rozdrobniony. Dotychczasowa definicja kontroli w MSSF kładzie nacisk na aspekty formalne. Po zmianach nacisk będzie położony na ekonomiczne powiązania między spółkami.

Nowością będzie również to, że zgodnie z MSSF 10, sprawowanie kontroli będzie można zlecić innemu podmiotowi.

– Przedsiębiorstwa muszą ponownie dokonać analizy koncepcji kontroli i zastanowić się, które podmioty spełniają definicje kontroli według nowych, rozszerzonych założeń interpretacyjnych. Muszą też przeanalizować, czy do sprawozdań skonsolidowanych nie będą musiały dołączyć podmiotów, które dotychczas znajdowały się w informacji dodatkowej, czyli poza bilansem, bądź też ewentualnie, czy nie zajdą sytuacje, w których podmioty,które do tej pory były objęte konsolidacją, nie zostaną wyłączone poza grupę na bazie tej szczegółowej analizy definicji kontroli – wyjaśnia ekspertka.

Kolejnym nowym standardem będzie MSSF 11. Dotyczy on tzw. wspólnych ustaleń umownych. Jego adresatami będą przede wszystkim ci inwestorzy, którzy wraz z innymi partnerami biznesowymi prowadzą wspólne przedsięwzięcie lub spółkę. Takie przypadki zdarzają się przede wszystkim w branżach: energetycznej, telekomunikacyjnej czy budowlanej oraz wszędzie tam, gdzie inwestycje wymagają dużego zaangażowania kapitałowego. Dotychczasowy standard MSR 31 wyodrębniał wspólną kontrolę nad aktywami, działaniami oraz jednostkami. Nowy MSSF dopuszcza ustalenia umowne obejmujące wyłącznie: wspólne działania (zastępuje wspólnie kontrolowaną działalność oraz aktywa) oraz wspólne przedsięwzięcia (zastępuje wspólnie kontrolowane jednostki).

Ostatni z nowych standardów MSSF 12 (o ujawnianiu udziałów w innych spółkach), który także zacznie obowiązywać od stycznia 2014, w całości dotyczy informacji ujmowanych w notach do sprawozdania finansowego. Wprowadza wymóg, by spółka ujawniła informacje umożliwiające czytelnikom jej sprawozdania finansowego ocenę charakteru i ryzyka inwestycji oraz wpływu inwestycji na sytuację finansową inwestora i przepływy pieniężne. Obowiązkiem stosowania MSSF 12 będą objęte wszystkie spółki posiadające spółki zależne, wspólne ustalenia umowne, jednostki stowarzyszone lub nieobjęte konsolidacją jednostki strukturyzowane.

Zmiany w MSSF 10, 11 i 12 dotyczą głównie konsolidacji spółek, które mają kilku udziałowców – funduszy inwestycyjnych oraz przedsiębiorstw, które zarządzają także spółkami zależnymi.