Od 1 czerwca 2018 r. w ramach podatku akcyzowych zacznie obowiązywać nowa forma zabezpieczenia - hipoteka na nieruchomości. Została ona wprowadzona ustawą z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2216). Nowa forma zabezpieczenia, z uwagi na konstrukcję ustawy o podatku akcyzowym, jest dostępna dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do złożenia zabezpieczenia akcyzowego.
Współwłaściciel nie złoży zabezpieczenia w tej formie
Zgodnie z dodawanym art. 69a dano możliwość ustanowienia zabezpieczenia akcyzowego w formie hipoteki na prawie własności nieruchomości, w sytuacji gdy nieruchomość stanowi wyłączną własność podmiotu zobowiązanego do złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Jako zabezpieczenia akcyzowe nie będą, zatem przyjmowane hipoteki na nieruchomości, których podmiot zobowiązany jest jedynie współwłaścicielem albo przysługuje mu jedynie ograniczone prawo rzeczowe, tj. np. użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Wskazano również, aby nieruchomość, na której ma zostać ustanowiona hipoteka, nie była objęta ograniczeniami obrotu danym typem nieruchomości (np. nie była nieruchomością rolną, nieruchomością objęta prawem pierwokupu, prawem odkupu, nieruchomością przeznaczoną na realizację na cele publiczne), tak, aby nie powstały przeszkody dla organu egzekucyjnego, które by utrudniały lub uniemożliwiały ewentualną sprzedaż nieruchomości. Przewidziano również, aby w dacie ustanowienia hipoteki nieruchomość nie była obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, które wpływałyby na zmniejszenie jej wartości. W tym zakresie wyłączono jedynie służebność przesyłu, uznając jej ustanowienie za mające znaczenie z uwagi na zaopatrzenie nieruchomości w media (prąd, gaz, wodę). W sytuacji zbycia, bądź obciążenia nieruchomości prawami rzeczowymi ograniczonymi, po przyjęciu zabezpieczenia akcyzowego organowi podatkowemu przyznano prawo do żądania dodatkowego lub nowego zabezpieczenia akcyzowego.
Hipotekę ograniczają procenty
Hipoteka na nieruchomości może zostać ustanowiona do 65% wartości nieruchomości. Wartość ta odpowiada najniższej cenie, po której może nastąpić zbycie nieruchomości zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1201). Z uwagi na długotrwały proces zaspokajania się z przedmiotu nieruchomości w przypadku wyboru hipoteki, jako formy zabezpieczenia akcyzowego przyjęto, że podmiot może złożyć zabezpieczenie w tej formie jedynie do 45% kwoty całego zabezpieczenia. Dalszą część, do pokrycia pełnej kwoty powinny stanowić zabezpieczenia złożone w innych formach, np. depozyt w gotówce, gwarancje bankowe, które z uwagi na prosty sposób ich funkcjonowania, dawałby organowi podatkowemu możliwość szybszego zaspokojenia się, w przypadku zaistnienia potrzeby pokrycia kwot akcyzy lub opłaty paliwowej ze złożonego zabezpieczenia akcyzowego. Kwestię tę reguluje ust. 3 dodany w art. 70 ustawy o podatku akcyzowym.
Wartość nieruchomości określa jej wartość rynkowa, ale...
Wartość nieruchomości określana jest na podstawie jej wartości rynkowej, z uwzględnieniem jej miejsca położenia, stanu i stopnia amortyzacji. Przy czym, jeżeli wartość nieruchomości określona przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia akcyzowego nie będzie odpowiadała, według organu podatkowego, wartości rynkowej, organ podatkowy wzywał będzie podmiot do wskazania przyczyn uzasadniających podanie wartości nieruchomości w określonej wysokości. W razie nieudzielenia odpowiedzi lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają przyjęcie wartości nieruchomości w określonej wysokości, przyjmowana będzie wartość nieruchomości określona w opinii sporządzonej w formie operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego, o którym mowa w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. W przypadku, gdy organ podatkowy powoła biegłego rzeczoznawcę a wartość nieruchomości określona na podstawie jego opinii będzie różniła się o więcej niż 33% od wartości rynkowej określonej przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia, koszty takiej opinii ponosił będzie ten podmiot.
Do ustawy o podatku akcyzowym dodano również regulację, która precyzuje egzekwowanie zabezpieczenia w formie hipoteki z nieruchomości. Następstwem, czego przeredagowano art. 73 ust. 2, w taki sposób, aby do kwestii związanych z pokryciem kwoty akcyzy niezapłaconej w terminie przez sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką również stosować przepisy wynikające z ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.