NSA zakończył spór o akcyzę od smarów

Polski ustawodawca, wprowadzając podatek akcyzowy na oleje smarowe, nie naruszył unijnych regulacji. Takie stanowisko wynika z uchwały siedmiu sędziów NSA z 29 października 2012 r.

Zasadniczy spór sprowadzał się do odpowiedzi na pytania, czy oleje smarowe mogły być objęte w prawie krajowym podatkiem akcyzowym zharmonizowanym, spod którego działania prawodawca wspólnotowy je wyłączył przepisem art. 2 ust. 4 lit. b) Dyrektywy Energetycznej oraz czy pojęcie zwiększenia formalności związanych z przekroczeniem granicy w handlu między Państwami Członkowskimi, w rozumieniu art. 3 ust. 3 Dyrektywy Horyzontalnej, obejmuje przepisy krajowe, jakie należy stosować w przypadku olejów smarowych.

W zakresie objętym pytaniem prawnym istniały poważne rozbieżności w stosowaniu art. 3 ust. 3 Dyrektywy Horyzontalnej w odniesieniu do objęcia podatkiem akcyzowym zharmonizowanym olejów smarowych przeznaczonych na inne cele niż paliwo napędowe i grzewcze a przepisem art. 2 u.p.a.

NSA w składzie 7 sędziów uznał, że sprzeczne z Dyrektywą Energetyczną pozostaje objęcie oleju smarowego podatkiem akcyzowym tak jakby był to produkt, co do którego należy bezwzględnie stosować ramy wspólnotowe, w sytuacji gdy produkt ten wykorzystywany jest do innych celów niż paliwo silnikowe lub paliwo grzewcze. W stosunku do produktów, o takim wykorzystaniu prawo wspólnotowe nie wymaga harmonizacji.

Nie oznacza to jednak, że produkt tak wykorzystywany nie może w ogóle podlegać podatkowi akcyzowemu. Podatek taki może być nałożony nie ze względu na wymogi związane z regułami harmonizacyjnymi ustanowionymi na poziomie wspólnotowym, lecz w ramach własnych uprawnień Państwa Członkowskiego. Jedynym ograniczeniem przy wprowadzaniu tego podatku jest to, aby nie powodował on zwiększenia formalności przy przekraczaniu granic w handlu pomiędzy Państwami Członkowskimi oraz generalnie nie był sprzeczny z prawem wspólnotowym.

A zdaniem NSA warunki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra finansów z 26 kwietnia 2004 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 72, poz. 500) nie powodują zwiększenia formalności, o których mowa. Składanie oświadczeń naczelnikowi urzędu celnego, prowadzenie ewidencji, czy wreszcie złożenie zabezpieczeń należy uznać za formalności będące następstwem istnienia podatku, rozumianego jako konstrukcja prawna. Formalności te w istocie rzeczy nie wiążą się z przekroczeniem granicy, lecz są przesłankami, od których spełnienia zależy zwolnienie określonego wyrobu z podatku akcyzowego w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów wskazanych w treści rozporządzenia.

Podsumowując NSA wskazał, że samo ustalenie, iż określony wyrób w świetle przepisów wspólnotowych nie podlega akcyzie zharmonizowanej, pomimo tego, że został zakwalifikowany do takich wyrobów, nie może automatycznie oznaczać, iż nie jest dopuszczalne objęcie takiego wyrobu podatkiem akcyzowym w oparciu o regulacje prawa krajowego znajdujące swoje oparcie w upoważnieniu zawartym w treści art. 3 ust. 3 Dyrektywy Horyzontalnej.

Uchwała NSA z 29 października 2012 r., I GPS 1/12, LEX nr 1222287