Początek 2017 roku serwuje nam dużo zmian w podatku VAT. Zmiany te są podyktowane głownie potrzebą zmniejszenia luki w podatku od towarów i usług i zablokowania rozwoju przestępczości w tym obszarze oraz wyłudzeń podatku VAT. Zmiany są potrzebne, niemniej jednak uderzają nie tylko w oszustów, ale również w uczciwe podmioty, zwłaszcza te, które dopiero powstają i wchodzą na rynek. Czeka na nich sporo trudności już w pierwszych krokach działalności wykonywanej jako podatnik VAT. Ale aby nim zostać, należy się najpierw zarejestrować, a już na tym etapie ustawodawca wprowadza nowe ograniczenia.
W opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 15 grudnia 2016 r. ustawie z 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (oraz niektórych innych ustaw), która wchodzi w życie z początkiem 2017 r., wskazano m.in. przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki, które muszą być spełnione celem wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT. Odmowa rejestracji nastąpi, gdy weryfikacja wykaże, że podane w zgłoszeniu rejestracyjnym dane okażą się niezgodne z prawdą, dany podmiot nie istnieje lub (mimo podjętych prób) nie można skontaktować się z nim albo z jego pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego. Wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej 6 kolejnych miesięcy), niezłożenia deklaracji VAT (za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały), wystawienia tzw. „pustych” faktur lub faktur korygujących, a więc takich, które nie dokumentowały rzeczywistych transakcji gospodarczych.
1 stycznia 2017 r. zacznie obowiązywać przepis wprowadzający solidarną odpowiedzialność pełnomocników składających zgłoszenia rejestracyjne w imieniu podatników za zaległości tych podatników. Odpowiedzialność ta nie będzie jednak miała charakteru bezwzględnego. Będzie ona dotyczyć zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT i do wysokości kwoty 500 tys. zł. Ma to ograniczyć rejestrowanie firm – tzw. „słupów” – przez pełnomocników.
Kolejna zmiana to wprowadzenie obowiązku elektronicznego składania większości deklaracji VAT. W 2017 r. obowiązek ten będzie dotyczyć tylko niektórych podatników, będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia i dla podatników obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT. Wprowadzono także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących oraz korekt, wyłącznie za okresy miesięczne.
Nowelizacja przewiduje również rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia na transakcje, których przedmiotem będą określone usługi budowlane (większość robót budowlanych), procesory oraz niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny.
Istotną z punktu widzenia podatników zmianą jest ograniczenia możliwości skracania terminu zwrotu różnicy podatku do 25 dni (zmieniono warunki skorzystania ze zwrotu w tym okresie) i zlikwidowano możliwość rozliczeń kwartalnych VAT dla pewnej grupy podatników. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko mali podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym.
Podwyższono limit zwolnienia podmiotowego – ze 150 tys. zł do 200 tys. zł – i utrzymano do końca 2018 r. dotychczasowe („tymczasowe”, ale funkcjonujące już od 2011 r.) stawki podatku VAT: 8 i 23 proc., obok obowiązującej stawki 5 proc.
Od Nowego Roku podatnicy będą również mieli kolejne obostrzenie. Wrócą sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. W przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia kwoty zwrotu podatku oraz niewpłacenia należnego zobowiązania w sytuacji niezłożenia deklaracji – może grozić sankcja podatkowa w wysokości 30 proc. kwoty zaniżenia lub zawyżenia, a 20 proc. w przypadku złożenia korekty deklaracji po kontroli podatkowej lub w trakcie postępowania kontrolnego. Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. „pustych” faktur.
Prace nad wprowadzeniem tzw. „ustawy uszczelniającej” trwały długo, ale były to prace uzasadnione. Oszustwa podatkowe generują bowiem straty dla całego państwa i dla uczciwych przedsiębiorców. Miejmy nadzieję, że Nowy Rok przyniesie postępy w zwalczaniu przestępczości podatkowej.
Beata Złotek, Inventage Polska Sp. z o.o.
