Rafał Bujalski: W programie LEX Prawo Europejskie ukazała się właśnie Pani glosa do wydanego przez Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu orzeczenia w polskiej sprawie dotyczącej podatku akcyzowego*. Jakie było tło tej sprawy? 

Agnieszka Wesołowska: Orzeczenie wydane w polskiej sprawie C-418/14 to jeden z najbardziej wyczekiwanych przez całą branżę paliwową wyroków europejskiego sądu. Bezpośrednio dotyczy on spółki ROZ-ŚWIT, która zajmowała się handlem m.in. olejem opałowym. Na spółkę tę, jako sankcję za niedopełnienie obowiązków formalnych dotyczących konieczności przedstawienia oświadczenia nabywców paliwa o przeznaczeniu tych towarów, organ podatkowy, w myśl przepisów ustawy akcyzowej obowiązujących do końca 2014 roku, nałożył sankcyjną stawkę akcyzy, czyli akcyzę w podwyższonej w porównaniu ze standardową wysokości.

Jak sprawę rozstrzygnął sąd unijny?

Trybunał w tej sprawie wydał orzeczenie bardzo korzystne dla sprzedawców paliwa, uznając, że przepisy, które w latach 2009-2014 funkcjonowały na gruncie prawa polskiego, i które wprost uzależniały zastosowanie niższej stawki akcyzy od formalnego wymogu złożenia zestawień oświadczeń, które sprzedawcy pobierali od nabywców, są niezgodne tak z prawem unijnym, jak i jego naczelnymi zasadami. Co prawda skład uznał, że Polska miała prawo do wymagania złożenia przedmiotowego oświadczenia, jednak brak spełnienia tego warunku nie mógł, zdaniem Trybunału skutkować stosowaniem sankcyjnej stawki akcyzy, gdyż byłoby to sprzeczne z zasadą proporcjonalności.

Czy na gruncie obecnie obowiązujących przepisów dotyczących akcyzy występuje nadal omawiany tutaj problem?

Nie, przepisy, które stanowiły podstawę wydania "polskiego" orzeczenia już nie obowiązują. Z dniem 1 stycznia 2015 r. weszła w życie nowelizacja ustawy akcyzowej i obecnie sankcyjna stawka akcyzy może mieć zastosowanie, gdy oświadczenia nie ma, a w toku kontroli okaże się, że olej został zużyty jako paliwo, albo gdy nie da się zidentyfikować jego nabywcy. Sprzedawcy wyrobów energetycznych są jednak nadal zobowiązani do składania oświadczeń nabywców o celu grzewczym nabywanych wyrobów.

Czy Pani zdaniem wyrok Trybunału daje szansę na odzyskanie przez sprzedawców oleju opałowego zawyżonej akcyzy?

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że wyrok ten przełamuje niekorzystną linię orzeczniczą polskich sądów administracyjnych, które jeszcze do niedawna zgodnie uznawały za prawidłowe stosowanie sankcyjnej stawki akcyzy, tak w przypadku braku złożenia oświadczeń, jak i złożenia takich oświadczeń, ale z błędami, w tym nieistotnymi, jak na przykład brak kodu pocztowego.

Jeśli jesteś zainteresowany prawem europejskim, czytaj nasze wywiady z ekspertami dotyczące tej tematyki >>

Faktycznie, wyrok w sprawie C-418/14 stanowi pewną "furtkę" dla podatników na odzyskanie zapłaconej akcyzy w zawyżonej wysokości. Dotyczy to tak spraw zakończonych, które prawdopodobnie będą wznawiane, jak i spraw, w których organy podatkowe, jak i sądy się jeszcze nie wypowiadały. Istotnym jest jednak to, że w sprawie, o której rozmawiamy, nie było wątpliwości co do spełnienia warunków materialnych odnoszących się do przeznaczenia paliwa na cele grzewcze. W moim przekonaniu tylko w sprawach, gdzie ta materialna przesłanka została spełniona, sprzedawcy wyrobów energetycznych mają szanse na odzyskanie zapłaconego podatku. Zgodnie bowiem z uzasadnieniem wyroku organy podatkowe i sądy powinny każdorazowo zbadać, czy wyroby faktycznie zostały zużyte do celów opałowych

Dziękuję za rozmowę.

-----------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.