Nie można odliczyć VAT od zastępstwa procesowego

Spółka nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktury wystawionej z tytułu zastępstwa procesowego w sprawie dot. zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie ma w tym wypadku bezpośredniego związku pomiędzy przedmiotem sporu a sprzedażą opodatkowaną VAT.

Nie ma wątpliwości, że bezpośredni związek zastępstwa procesowego dotyczy czynności nieobjętych VAT. Związek otrzymanej faktury i poniesienie kosztu obciąża działalność całej spółki, a ta jest opodatkowana. Pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi zatem istnieje. Większość orzeczeń sądów administracyjnych wskazuje na konieczność istnienia bezpośredniego związku wydatku ze sprzedażą opodatkowaną.

Przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 sierpnia 2011 r., I SA/Wr 687/11 stwierdzono, iż "podstawową przesłanką pozytywną dla odliczenia podatku naliczonego, wynikającą z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy VAT jest, bezpośredni i funkcjonalny związek nabytych towarów i usług z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi i ich wykorzystanie w ramach działalności opodatkowanej". Podobnie orzekał WSA w Białymstoku w wyroku z dnia 5 maja 2009 r., I SA/Bk 113/09.

Odmienne stanowisko w tym zakresie prezentują wyroki: NSA z dnia 22 lutego 2002 r., III SA 7776/98, WSA we Wrocławiu z dnia 15 czerwca 2009 r., I SA/Wr 1368/08, w których przyjęto, że dla odliczenia podatku naliczonego, wystarczające jest istnienie tylko pośredniego związku podatku naliczonego z opodatkowanymi czynnościami podatnika.

Niemniej jednak biorąc pod uwagę większą część orzecznictwa należy uznać, iż w opisanej sytuacji faktura za zastępstwo procesowe nie uprawnia do odliczenia VAT naliczonego.