Tak stwierdził NSA w wyroku z 11 lutego 2015 r., sygn. akt I FSK 621/14.
Stan faktyczny
W deklaracji VAT-7 za kwiecień 2013 r. Spółka wykazała różnicę podatku VAT do zwrotu na rachunek bankowy w wysokości 3.318 zł wraz z wnioskiem o zwrot podatku VAT w terminie 25 dni.
21 maja, przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, została wszczęta kontrola podatkowa w zakresie prawidłowości rozliczenia podatku od towarów i usług, obejmująca okres od 1 do 30 kwietnia 2013 r.
Z uwagi na fakt, że termin zwrotu nadwyżki podatku VAT za kwiecień 2013 r. przypadał na dzień 3 czerwca 2013 r., a do 29 maja 2013 r. organ nie uzyskał odpowiedzi odnośnie wyniku kontroli u kontrahenta kontrolowanego podatnika, organ postanowieniem z 29 maja 2013 r. przedłużył termin zwrotu podatku od towarów i usług za miesiąc kwiecień 2013 r. do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika, w toku kontroli skarbowej.
12 czerwca, tj. po zakończeniu ww. kontroli, urząd skarbowy wszczął postępowanie kontrolne i nie wydając już kolejnego postanowienia o przedłużeniu terminu, prowadził w dalszym ciągu weryfikację zasadności zwrotu VAT, zmieniając jednak tryb weryfikacji z kontroli podatkowej na postępowanie kontrolne.
Pismem z 12 czerwca 2013 r. Spółka wykazała naruszenie prawa polegającego na wydaniu ww. postanowienia z 29 maja 2013 r. i wezwała Naczelnika Urzędu Skarbowego do uchylenia postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu podatku.
Naczelnik Urzędu Skarbowego odmówił, a Spółka zaskarżyła przedmiotowe postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że o ile okoliczności powołane w zaskarżonym postanowieniu uzasadniały przedłużenie terminu zwrotu podatku VAT na czas prowadzonej kontroli podatkowej, to nie można przyjąć, że postanowienie to wywierało skutki uprawniające organ do wstrzymania zwrotu podatku z uwagi na kolejną uruchomioną procedurę. Zdaniem Sądu, z postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu VAT powinno jednoznacznie wynikać, w jakim trybie weryfikacji zostało ono wydane, a jeżeli w postanowieniu nie wskazano wprost terminu przedłużenia poprzez podanie daty lub ilości dni/tygodni/miesięcy, to należy uznać, że skutki tego postanowienia są ograniczone czasowo dopuszczalnym terminem badania rozliczenia w danym trybie (z uwzględnieniem przewidzianych ustawowo przedłużeń terminów).
Sąd stwierdził zatem, że jeśli w postanowieniu przedłużającym termin zwrotu VAT nie powołano się na wszczęte 12 czerwca 2013 r. postępowanie kontrolne, a w momencie wydania postanowienia z 29 maja 2013 r. weryfikacja następowała w innym trybie, tj. w trybie kontroli skarbowej, to postanowienie to skutecznie przedłuża termin zwrotu jedynie do momentu zakończenia kontroli skarbowej, tj. do 12 czerwca 2013 r. Oznacza to zatem, że po tej dacie, z uwagi na nie przedłużenie terminu zwrotu, urząd skarbowy powinien zwrócić podatnikowi VAT.
Skarga Urzędu Skarbowego
Urząd skarbowy nie zgodził się z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i wniósł skargę kasacyjną do NSA. Zarzucił Wyrokowi Sądu pierwszej instancji błędną wykładnię i przyjęcie, że przedmiotowe postanowienie nie wywierało skutków prawnych na kolejną uruchomioną procedurę, tj. postępowanie kontrolne.
Zdaniem urzędu skarbowego raz wydane postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT jest skuteczne do zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika, niezależnie od tego, w jakiej procedurze nastąpi to zakończenie. Inna interpretacja – wskazywał urząd skarbowy – może prowadzić do powstania luki czasowej w obowiązywaniu postanowień.
Naczelny Sąd Administracyjny
Stanowisko urzędu skarbowego nie przekonało jednak Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA orzekł, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny prawidłowo uznał, że postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT jest skuteczne wyłącznie do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika, dokonanej w ramach procedury wskazanej w tym postanowieniu, a wraz ze zmianą procedury weryfikacji konieczne jest wydanie kolejnego postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika w nowej procedurze.
Przedłużenie terminu zwrotu podatku musi więc wiązać się z konkretną procedurą postępowania weryfikacyjnego i obowiązuje do czasu zakończenia weryfikacji w tej właśnie procedurze.
Sąd stwierdził również, że nie jest zasadny argument urzędu skarbowego, że stanowisko Sądu I Instancji prowadzi do "powstania luki czasowej w obowiązywaniu postanowień". Zdaniem Sądu, weryfikacja rozliczenia podatnika dokonywana jest w ramach postępowań wymienionych w przepisach, tj. czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub postępowania kontrolnego. Jeżeli więc dana procedura, w ramach której dokonywana jest weryfikacja rozliczenia podatnika została zakończona, a nie została wszczęta nowa procedura weryfikacji, to uprzednio wydane postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu podatku traci aktualność (gdyż nie jest dokonywana weryfikacja rozliczenia podatnika w ramach jednego z postępowań wskazanych w powyższym przepisie).
Sąd potwierdził zatem, że postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu różnicy podatku wydane w związku z weryfikacją rozliczenia podatnika w jednym z postępowań wskazanych w art. 87 ust. 2 ustawy o VAT wywiera skutki do czasu zakończenia tego postępowania, a w sytuacji wszczęcia innego postępowania weryfikacyjnego, organ powinien wydać nowe postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu.
Trybunał Konstytucyjny
W kontekście ww. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego należy przypomnieć wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 1 października 2008 r. , w sprawie o sygn. akt K 16/07, w którym Trybunał stwierdził m. in., że skuteczne przedłużenie terminu do zwrotu podatku możliwe jest jedynie przed jego wyekspirowaniem. Próba przedłużenia terminu po upływie terminu przedłużenia nie będzie skuteczna. Jeśli bowiem termin już upłynął, to nie ma czego przedłużać. W związku z tym ewentualne wydanie postanowienia przedłużającego termin już po jego upływie nie będzie wywierać żadnych skutków prawnych.
Powyższy wyrok NSA należy więc uznać za niezwykle istotny dla przedsiębiorców, ubiegających się o zwrot VAT. Wynika z niego, że jeżeli urząd skarbowy w postanowieniu o przedłużeniu terminu zwrotu VAT nie wskaże właściwego trybu, w którym dokonuje weryfikacji zasadności zwrotu i wskutek tego dojdzie do sytuacji, że przedłużony termin wygasł, a nie wyznaczono nowego terminu związanego z innym trybem, urząd skarbowy jest zobowiązany zwrócić podatnikowi wnioskowaną kwotę VAT, pomimo prowadzenia dalszych czynności weryfikacyjnych.
Zobacz też: VAT: poznaj skutki orzecznictwa krajowego i europejskiego dla polskiej praktyki podatkowej >>
Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
