Nabycie nieruchomości dokonane w zamian za zwolnienie z długu nie podlega opodatkowaniu PCC

Jeżeli nabycie nieruchomości zostało dokonane w zamian za zwolnienie z długu to nie podlega opodatkowaniu PCC. Opodatkowaniu PCC podlega nabycie wierzytelności - wyjaśnia ekspert Vademecum Głównego Księgowego.

Pytanie

Jestem czynnym podatnikiem VAT i prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą. 29.12.2016 r. na podstawie umowy cesji wierzytelności został kupiony dług (łączna kwota należności głównej wraz z wszystkimi odsetkami wynosi 1,6 mln zł). Natomiast w umowie cesji wierzytelności kwota za jaką nabywca wykupił dług wynosi 300 tys zł. Dług dotyczył kredytu na zakup nieruchomości. Podatnik na podstawie aktu notarialnego został właścicielem nieruchomości dnia 10.07.2017 roku. Wartość rynkowa nieruchomości wykazana w akcie notarialnym wynosi 500 tys. zł. W akcie notarialnym zostało ujęte, że dłużnik, został zwolniony z płacenia podatku, a wszystkie obowiązki podatkowe spoczywają na nabywcy. Czy ta czynność podlega opodatkowaniu podatkiem PCC u podatnika? Jeśli tak, to jaka kwota powinna zostać objęta podatkiem i w jakim okresie?

Odpowiedź

Jeżeli nabycie nieruchomości zostało dokonane w zamian za zwolnienie z długu to nie podlega opodatkowaniu PCC. Opodatkowaniu PCC podlega nabycie wierzytelności.

Uzasadnienie

Udzielając odpowiedzi na pytanie należy wskazać, że po wyroku 7 sędziów NSA z dnia 19 marca 2012 r., I FPS 5/11, LEX nr 1214958 wydanym w konsekwencji wyroku TS UE C-93/10, w zasadzie nie budzi wątpliwości, iż nabywca wierzytelności (również tzw. wierzytelności własnych zbywcy) za ich aktualną, rzeczywistą wartość ekonomiczną (a poniżej nominalnej wartość) nie świadczy na rzecz sprzedającego żadnej usługi opodatkowanej VAT.

W związku z tym, że transakcja zbycia wierzytelności nie podlega opodatkowaniu VAT należy stwierdzić, że do tego rodzaju transakcji zbycia prawa zastosowanie mają regulacje ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1150) - dalej u.p.c.c. Jest to bowiem zbycie prawa, o którym mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.c.c.

Podatnikiem z tego tytułu jest nabywca wierzytelności (art. 4 pkt 1 u.p.c.c.), obowiązek podatkowy powstaje w dacie dokonania czynności, tj. zawiązania umowy (art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c.). Podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa wierzytelności (art. 6 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c.).

Odrębną transakcją od kupna wierzytelności jest nabycie nieruchomości, w ramach której to transakcji dokonywane jest rozliczenie ceny wierzytelnością.

Dokładnie te same przepisy u.p.c.c. co przy nabyciu wierzytelności (j.w.) mają zastosowanie przy kupnie nieruchomości. Z tą różnicą, że dla wierzytelności stawka wynosi 1%, a dla nieruchomości 2%.

Jednak z pytania wynika, że wprawdzie podatnik nabywa nieruchomość, ale nie w ramach umowy sprzedaży-kupna, a zwolnienie z długu.

W tym miejscu trzeba przypomnieć, że opodatkowaniu PCC podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wskazane w art. 1 u.p.c.c. Zaznaczyć trzeba, że niedopuszczalnym jest poszerzanie takiego zestawienie na umowy podobne, ale w nim niewymienione.

W katalogu art. 1 u.p.c.c nie znajdziemy nabycia wierzytelności w zamian za zwolnienie z długu. Skoro tak, to nabycie nieruchomości w ramach zwolnienia z długu nie podlega opodatkowaniu PCC (podobnie  w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 29.08.2012 r., nr IBPBII/1/436-202/12/ASz).

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Vademecum Głównego Księgowego Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów