MSR 36 przyniesie rekordowe odpisy za 2015 rok

Międzynarodowy Standard Rachunkowości 36 (MSR 36) w roku 2016 obchodzi swoje 18 urodziny i na zamknięcie roku 2015 przyniesie dyrektorom finansowym rekordowe odpisy. Miniony rok obfitował w liczne wydarzenia, począwszy od styczniowego uwolnienia franka szwajcarskiego, poprzez różnorodne zawirowania gospodarcze i polityczne, do gwałtownej przeceny akcji pod koniec roku, które nie pozostały bez wpływu na polską gospodarkę i otoczenie biznesowe.

Według najnowszej analizy KPMG przeprowadzonej wśród największych spółek giełdowych w grudniu 2015 r., w następstwie tych wydarzeń oraz zgodnie z wymogami MSR 36, spółki giełdowe ogłaszają w tym roku rekordowe odpisy z tytułu utraty wartości swoich aktywów. Co więcej, ogłoszone dotychczas wielomiliardowe odpisy, to jedynie „wierzchołek góry lodowej”.

Standard MSR 36, który obowiązuje już od 18 lat, nakazuje w przypadku wystąpienia negatywnych wydarzeń gospodarczych (tzw. przesłanek) przeprowadzenie testów aktywów spółek pod kątem ich trwałej utraty wartości, a następnie, o ile taka utrata wartości występuje, wymusza dokonywanie odpisów, istotnie rzutując w ten sposób na wynik finansowy. Zespół wycen w KPMG w Polsce postanowił sprawdzić, czy spółki giełdowe stosowały ten standard i jak wysokie odpisy ujawniały.

Nasze badanie objęło kilkadziesiąt spółek notowanych na polskiej giełdzie – zarówno największych spółek z indeksu WIG 20, jak i mniejszych podmiotów z wybranych branż szczególnie narażonych na utratę wartości. Wnikliwie przeanalizowaliśmy opublikowane sprawozdania finansowe za lata 2009-2014 oraz za pierwsze trzy kwartały 2015 roku. Wnioski z badania są jednoznaczne – od 2014 roku raportowane są bardzo wysokie odpisy, a rok 2015 zapowiada się pod tym względem jako rekordowy. W trakcie trzech kwartałów 2015 roku aż 65 proc. spółek z grona WIG 20 zaraportowało odpisy zgodnie z MSR 36, a średnia wartość odpisu na spółkę wyniosła aż 800 mln PLN – mówi Marcin Łągiewka, dyrektor w zespole wycen w grupie Deal Advisory w KPMG w Polsce nawiązując do wystąpienia podczas VI Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG – i dodaje – Patrząc szerzej na rynek giełdowy, szczególnie wysokie odpisy zostały ujawnione w dwóch sektorach: energetycznym i deweloperskim. Biorąc pod uwagę fakt, że większość spółek przeprowadza testy zgodnie z MSR 36 dopiero na koniec roku finansowego, należy spodziewać się kolejnych odpisów, które zostaną ujawnione w sprawozdaniach za cały 2015 rok,

Przewidywana rekordowa liczba i wartość odpisów za 2015 rok nasuwa pytanie: czego należy spodziewać się w 2016 roku? Już dzisiaj można stwierdzić, że ryzyka w otoczeniu gospodarczym, jakie były widoczne do końca grudnia 2015 roku nie znikną, a nawet mogą pojawić się nowe.

Przeprowadzona przez nas analiza wskazuje, że odpisy, które dotychczas ujawniono w 2015 roku mogą być dopiero „wierzchołkiem góry lodowej”. Jak wskazuje MSR 36 oraz powszechna praktyka, długotrwałe utrzymywanie kapitalizacji giełdowej spółki poniżej wartości księgowej aktywów netto może świadczyć o tym, że owa wartość księgowa jest zawyżona, czyli występują przesłanki ewentualnej dodatkowej utraty wartości, którą należy ujawnić. Zwracamy uwagę, że na koniec 2015 roku większość spółek na giełdzie miała wskaźnik ceny do wartości księgowej (C/WK) poniżej 1. W przypadku spółek z grona WIG 20, wyłączając podmioty z sektora finansowego, w wielu przypadkach mamy ogromną ujemną różnicę pomiędzy kapitalizacją a saldem aktywów netto. Nasze szacunki wskazują, że o ile nie nastąpi wzrost kursów akcji lub poprawa otoczenia gospodarczego, w ciągu najbliższych 2 lat w spółkach z grona WIG 20 może pojawić się nawet 30 mld PLN dodatkowych odpisów, które dotychczas nie zostały jeszcze ujawnione – komentuje Marcin Łągiewka, dyrektor w zespole wycen w grupie Deal Advisory w KPMG w Polsce nawiązując do wystąpienia podczas VI Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG.

To na co powinni zwrócić uwagę dyrektorzy finansowi w okresie zamknięcia finansowego roku to wskaźnik ceny do wartości księgowej (C/WK) dla spółki – jeśli będzie wynosić on mniej niż 1, to istnieją przesłanki ewentualnej utraty wartości aktywów. Dokładne przeanalizowanie i ujawnienie utraty wartości zgodnie z wymogami MSR 36, wymaga od dyrektorów finansowych dużej odwagi, ale jest niezbędne w celu uzyskania rzetelnych sprawozdań finansowych, przedstawiających prawdziwą sytuację danej spółki. Rynek kapitałowy opiera się przede wszystkim na zaufaniu, które raz utracone, bardzo trudno jest odbudować.