Ministerstwo Finansów planuje opracowanie możliwie kompletnej i precyzyjnej listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych. Ich spełnienie w momencie zawierania transakcji skutkowałoby brakiem podstaw do kwestionowania u podatników prawa do odliczenia podatku VAT, w następstwie uznania że podatnicy nie wiedzieli i nie mogli wiedzieć, że w ramach danej transakcji ich dostawca dopuścił się przestępstwa.
Zobacz: MF konsultuje listę przesłanek należytej staranności w VAT >>
Business Centre Club w ramach konsultacji podatkowych w sprawie tej listy przekazało do resortu opinię wraz z rekomendacjami odnośnie zakresu listy, jej charakteru oraz poszczególnych przesłanek dochowania przez przedsiębiorców należytej staranności kupieckiej w VAT. Przedstawione przez BCC szczegółowe propozycje mogą być punktem wyjścia dla Ministerstwa Finansów w ramach dalszych prac na ostatecznym kształtem listy.
Zdaniem BCC, efektem stosowania tej listy powinno być z jednej strony ograniczenie sporów przedsiębiorców z organami podatkowymi w zakresie tego, jakie czynności stanowią o dochowaniu należytej staranności kupieckiej, z drugiej - realna ochrona uczciwych przedsiębiorców. Równocześnie sposób opracowania Listy, jak i określne w niej mechanizmy, nie powinny pozwalać na jej wykorzystanie przez nieuczciwych podatników jako narzędzia do wyłudzania podatku VAT z pokrzywdzeniem uczciwych podatników.
Lista powinna znaleźć zastosowanie nie tylko do oceny dochowania należytej staranności kupieckiej po stronie nabywcy w transakcjach krajowych, lecz obejmować swoim zakresem także transakcje wewnątrzwspólnotowe (WDT/WNT) oraz eksport towarów. Powinna stanowić dla organów podatkowych realny i wiążący model (wzór) oceny działań przedsiębiorcy w zakresie dochowania przez niego należytej staranności kupieckiej w ramach każdej transakcji. W przypadku osiągniecia tzw. progu należytej staranności – podatnikowi nie można byłoby zarzucić braku dochowania należytej staranności kupieckiej w odniesieniu do ocenianej transakcji.
Celem zapewnienia realnej ochrony przedsiębiorcom, lista powinna zostać opublikowana w formie objaśnień podatkowych, których moc ochronna jest analogiczna jak w przypadku interpretacji ogólnych. Powinna przybrać formę listy czynności, które przedsiębiorąca powinien podjąć wobec swojego kontrahenta w związku z przeprowadzaną transakcją i obejmować maksymalnie szeroki katalog czynności uwzględniający różnorodność branż oraz ich specyfikę.
Weryfikacja danej transakcji w celu oceny dochowania należytej staranności powinna składać się z trzech etapów: weryfikacji podstawowej (podstawowych czynności weryfikacyjnych, które winien podjąć każdy przedsiębiorca w relacjach z kontrahentami), weryfikacji wątpliwości (badania czy w okolicznościach faktycznych danej transakcji występują wątpliwości, uzasadniające dodatkową weryfikację) i weryfikacji dodatkowej (czynności, które może podjąć podatnik, w przypadku gdy stwierdził, że wystąpiła przynajmniej jedna wątpliwość odnośnie do okoliczności danej transakcji i chce on wykazać dochowanie należytej staranności).
Zakres czynności, które podatnik powinien dokonać w ramach tych trzech etapów weryfikacji powinien zostać określony jako zamknięty katalog czynności (przesłanek) – w przeciwnym razie podatnicy mimo obiektywnego dochowania należytej staranności w ramach danej transakcji nie będą mogli wykluczyć, że ich zachowanie będzie kwestionowane przez organy podatkowe.
