Jak wynika z badań przeprowadzonych przez TNS OBOP na zlecenie Koalicji „Wybieram e-faktury" zdecydowana większość Polaków deklaruje znajomość e-faktur. Częściej z tą formą płatności mają do czynienia mieszkańcy większych miast i osoby lepiej wykształcone. O e-fakturach nie słyszało jedynie 5 proc. osób z wykształceniem wyższym oraz 5 proc. osób w średnim wieku i młodszych (35-44 lata).

Mimo że pojęcie e-faktur jest znane aż 88 proc. Polaków, większość z nich nadal otrzymuje informacje o płatnościach za pośrednictwem dokumentów papierowych (85 proc.). Wśród osób po 65 roku życia odsetek ten wynosi aż 91 proc. Najbardziej niepokojący wydaje się jednak fakt, że aż 59 proc. polskiego społeczeństwa w ogóle nie chce otrzymywać faktur elektronicznych. Co ciekawe, wśród nich aż jedną czwartą stanowią osoby, które już stosują tę formę płatności.

Jakie są zatem powody braku zaufania Polaków do e-faktur? Badania pokazują, że dominującą przyczyną (aż 59 proc. wszystkich badanych) jest potrzeba posiadania wszystkich dokumentów na papierze. Co ciekawe, nie ma tu znaczenia wykształcenie ani wiek respondentów. Blokadą zniechęcającą do e-faktur jest także niekorzystanie z Internetu. Powód ten podaje 31 proc. respondentów, zwłaszcza osób starszych i słabiej wykształconych. Polacy obawiają się także, że mogliby przegapić termin płatności elektronicznego dokumentu (23 proc. badanych). Strach przed niedotrzymaniem terminu wpłat powszechny jest szczególnie wśród osób młodszych (33 proc.) i w średnim wieku (28 proc. respondentów między 45 a 54 r.ż.). W tej grupie wiekowej często podawanym powodem niechęci do e-faktur jest również obawa o bezpieczeństwo danych (średnio 18 proc. respondentów).

Dr Agata Gąsiorowska, psycholog ekonomiczny ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej we Wrocławiu uważa, że problem z akceptacją e-faktur podobny jest do problemów z przyjmowaniem innych nowych technologii. „Kluczowy tutaj jest niski poziom wiedzy Polaków, zarówno tej bezpośrednio związanej z fakturami elektronicznymi, jak i ogólnie niski poziom wiedzy ekonomicznej i tej związanej z funkcjonowaniem w świecie wirtualnym. Brak wiedzy rodzi poczucie niepewności a czasem wręcz nieuzasadniony lęk, co skutkuje oporem społecznym w akceptowaniu nowych, korzystnych rozwiązań" - dodaje.

Jak wynika z badań, wiedza Polaków dotycząca różnic między fakturą papierową a elektroniczną jest znikoma. Mimo że respondenci znają pojęcie e-faktury, nie są świadomi regulacji prawnych z nią związanych (28 proc.). Dodatkowo, co piąty (17 proc.) nie ma pewności, czy e-dokument będzie uznawany przez Urząd Skarbowy.

Tymczasem faktury elektroniczne są równorzędne pod względem prawnym fakturom papierowym. Od 1 stycznia 2013 r. nie ma również obowiązku wyrażenia przez odbiorcę formalnej zgody na przesyłanie faktur w formie elektronicznej. Wystarczy zgoda ustna lub domniemana, czyli opłacenie pierwszej faktury elektronicznej przez klienta.

Jak komentuje Przemysław Pruszyński, ekspert z dep. prawnego Konfederacji Lewiatan - „Podstawowym warunkiem żeby Polska dogoniła inne państwa europejskie pod względem stopnia rozwoju e-fakturowania są pewne i precyzyjne przepisy prawne.

Od początku 2013 r. przepisy regulujące wystawienie i przesyłanie e-faktur zostały znacząco zliberalizowane, co na pewno wpłynie na wzrost ich atrakcyjności. Warto brać również przykład z rozwiązań, które stosują państwa znajdujące się w czołówce Europy pod względem rozwoju społeczeństwa cyfrowego. Wiele z nich wprowadziło obowiązek e-fakturowania dla instytucji sektora publicznego. Dzięki temu popularyzują e-faktury i oszczędzają rocznie setki milionów euro".

By zwiększać wiedzę konsumentów na temat e-faktur Koalicja „Wybieram e-faktury", w skład której wchodzą obecnie: Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., Orange Polska, UPC Polska, ING oraz Sage, zainicjowała kampanię edukacyjno-informacyjną. Jej celem jest edukacja społeczeństwa na temat sposobów udostępniania i płatności e-faktur oraz obalanie mitów związanych z wykorzystaniem faktur elektronicznych. Koalicji zależy również na zwiększeniu świadomości konsumentów w obszarze regulacji prawnych określających status e-faktur w Polsce. Kampania ma ponadto zwrócić uwagę Polaków na ekologiczne skutki wystawiania faktur papierowych.