Polski Ład poza kompleksową reformą opodatkowania dochodów i rozliczania składek zdrowotnych zakłada także zmiany przepisów kodeksu karnego skarbowego. Ustawa, która po przyjęciu przez Sejm trafiła już do Senatu, przewiduje istotną modyfikację specyficznej formy czynnego żalu, jaką był art. 16a kodeksu karnego skarbowego.
Historycznie przepis ten pozwalał (i wciąż pozwala) na uniknięcie sankcji karno-skarbowych, w tym za przestępstwa skarbowe, w sytuacji złożenia korekty deklaracji oraz niezwłoczne uiszczenie podatku. Na podstawie art. 16a podatnicy mogą więc skutecznie uniknąć negatywnych skutków nieprawidłowych rozliczeń również w przypadku wszczęcia postępowania przygotowawczego. Pozwala to zatem na uniknięcie sporu z organami skarbowymi nawet w sytuacji, gdy te ostatnie rozpoczęły już działania zmierzające do identyfikacji przestępstwa skarbowego. Oczywiście możliwość dokonania korekty deklaracji ulega istotnemu ograniczeniu w trakcie trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, co wynika z art. 81b ordynacji podatkowej.
Nowelizacja kks niekorzystna dla podatników
- Zmiana brzmienia art. 16a kodeksu karnego skarbowego będzie rodziła daleko idące konsekwencje praktyczne. Pod rządami aktualnie obowiązujących przepisów podatnik może skorzystać ze szczególnego rodzaju czynnego żalu, o którym mowa w tym przepisie, poprzez złożenie skutecznej korekty deklaracji podatkowej i uiszczenie należności podatkowej. Może to nastąpić nawet po zakończeniu kontroli podatkowej, której ustalenia są niekorzystne dla podatnika. Ważne jedynie, by podatnik zdążył skorygować deklarację przed wszczęciem postępowania podatkowego. Oczywiście rozwiązanie to pozwala na uniknięcie kary tylko za niektóre przestępstwa i wykroczenia skarbowe – tłumaczy dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG.
Zobacz również:
Sąd musi sprawdzać, czy postępowanie karne skarbowe zawiesiło bieg przedawnienia >>
Sejm zmienił prawo - podatki wkrótce bez przedawnienia >>
Postępowanie przygotowawcze wyłączy ochronę podatnika
Po zmianach taka możliwość nadal będzie istniała, jednak nie będzie można z niej skorzystać, jeżeli przed złożeniem korekty deklaracji wszczęte zostanie postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe lub też w toku toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe zostanie ujawnione. Rozwiązanie to jest częściowo zbliżone do ograniczenia dotyczącego podstawowego typu czynnego żalu, o którym mowa w art. 16 kks. Nie można z niego skorzystać, jeżeli czynny żal został złożony w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego oraz po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Zdaniem dr. Kelera, z jednej strony przyjęcie podobnego rozwiązania w odniesieniu do szczególnego rodzaju czynnego żalu z art. 16a kks jest zrozumiałe – chodzi o to, by sprawcy nie mogli skorzystać z czynnego żalu, gdy toczy się już postępowanie karne w sprawie. Z drugiej jednak strony – podkreśla ekspert - często postępowania karne skarbowe są wszczynane tylko po to, by nie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego. Po wejściu w życie Polskiego Ładu takie instrumentalne wszczęcie postępowania na etapie kontroli podatkowej zablokuje drogę do uniknięcia kary poprzez korektę deklaracji. Co więcej, w praktyce już samo wszczęcie kontroli podatkowej może uniemożliwić skorzystanie z tej możliwości. W trakcie kontroli uprawnienie do złożenia korekty deklaracji ulega bowiem zawieszeniu.
- Skutkiem zmiany może być większa skłonność organów do wszczynania postępowań karnych skarbowych jeszcze przed zakończeniem kontroli podatkowej. Z kolei podatnicy mogą być w większym stopniu zainteresowani weryfikacją prawidłowości swoich bieżących rozliczeń podatkowych we własnym zakresie, by zabezpieczyć się przed ryzykiem związanym z wszczęciem kontroli podatkowej – przewiduje dr Grzegorz Keler.
Teoretyczne uzasadnienie zmiany
Z kolei zdaniem Macieja Gruchota, doradcy podatkowego, partnera w kancelarii Kempa Gruchot Rawicz-Zaborowska, modyfikacja art. 16a kks dała się w pewnym sensie przewidzieć. Ekspert zwraca uwagę, że przepis był od dłuższego czasu krytykowany i określany, również w nauce prawa podatkowego, jako rozwiązanie kryminogenne i ograniczające ryzyko związane z popełnianiem przestępstw podatkowych. W tym kontekście ograniczenie zakresu zastosowania art. 16a może zatem jawić się w teorii jako uzasadnione. Doświadczenia ostatnich lat, gdy wszczynanie postępowań przygotowawczych na podstawie przepisów karnych skarbowych było wykorzystywane instrumentalnie przez organy podatkowe chociażby w celu uniknięcia przedawnienia zobowiązań podatkowych, nakazują jednak zadać pytanie, czy nowy przepis nie będzie nadużywany przez organy podatkowe – zastanawia się Maciej Gruchot. Nasz rozmówca zaznacza dodatkowo, że korzyścią wynikającą z nowelizacji art. 16a kks jest dopuszczenie możliwości skorzystania z tej instytucji w przypadku złożenia korekty ewidencji VAT. - Jest to od początku prac nad Polskim Ładem sygnalizowane jako najważniejszy aspekt zmian w tym zakresie i należy się zgodzić, że w tym zakresie nowelizacja jest pozytywną odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez rynek, a także Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców – podkreśla Maciej Gruchot.
Cena promocyjna: 242.1 zł
|Cena regularna: 269 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 188.3 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
