Zdarzenie, które było przedmiotem wniosku o interpretację pokazuje, że koleżeńska przysługa może czasem wiązać się z poważnymi kłopotami. Podatnik umówił się z kolegą, że zaciągnie kredyt w banku „za niego” z pierwszą ratą płatną po sześciu miesiącach. Do tego czasu kolega miał uregulować zdolność kredytową i dokonać cesji – przejąć spłatę kredytu. Tak się jednak nie stało, ale podatnik wcześniej (w 2015 r.) wszystkie pieniądze przekazał zgodnie z dyspozycją kolegi. W konsekwencji podatnik spłacił to zobowiązanie w banku za kolegę i płaci nadal. Po pewnym czasie podatnik wystąpił do sądu o zasądzenie mu tych pieniędzy, które już zapłacił.

Sąd uznał to roszczenie i przyznał mu kwotę 147 tys. zł wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie. Sąd uznał ustalenia podatnika z kolegą za nienazwaną umowę cywilnoprawną (nie jest to umowa pożyczki). Aktualnie kolega płaci podatnikowi zgodnie z zawartą ugodą po 4 tys. zł miesięcznie od maja 2019 r. do chwili obecnej.

Podatnik powziął wątpliwość, czy od zawartego zobowiązania jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej, względnie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jego zdaniem, nie ma on obowiązku podatkowego względem państwa. Wskazana umowa nie znajduje się w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ani nie stanowi dochodu (przychodu) w rozumieniu dosłownym, jak i w świetle przepisów prawa dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przyrost mienia opodatkowany

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Stwierdził, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Podkreślił, że do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów wydatków poczynionych za inny podmiot, pod warunkiem, że ów zwrot rzeczywiście odpowiada kwocie uprzednio poniesionych kosztów. Natomiast instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 par. 1 i par. 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Zobacz również:
Praca zdalna wykonywana za granicą może być podatkową pułapką >>
Niektóre dopłaty do wypoczynku młodzieży zwolnione z PIT >>
 

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 par. 1 kodeksu cywilnego).

Dyrektor KIS stwierdził, że odsetki będące skutkiem niewykonania zobowiązań, są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Dyrektor KIS powołał się na orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej.

 

Zwrot czasem jednak bez podatku

Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93,). Dyrektor KIS podkreślił, że biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż aby zwrot poniesionych wydatków nie rodził skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, zwrot ten musi odpowiadać kwocie uprzednio poniesionych kosztów. W tej sprawie sąd zasądził na rzecz podatnika kwotę 147 tys. zł wraz z odsetkami za opóźnienie w spłacie, którą podatnik otrzymuje w miesięcznych ratach. Zatem kwota o wartości nieprzekraczającej poniesionych przez podatnika za kolegę wydatków związanych z zawartą umową nienazwaną, nie spowoduje powstania po stronie podatnika przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast spłata samych odsetek za opóźnienie naliczonych od kwoty odpowiadającej wydatkom poniesionym przez podatnika, stanowi przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).

Interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 lipca 2020 r. nr 0115-KDIT2.4011.409.2020.3.RS

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.