Odpowiedź:
W przypadku zapłaty zaliczki obowiązek podatkowy powstanie w dniu jej otrzymania przez kontrahenta unijnego. Opisaną transakcję należy wykazać w deklaracji VAT-7 (14) w poz. 31 i 32 oraz 39 i 40.
Uzasadnienie:
Stosownie do przepisu art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r.  Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u. – miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz - miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane; nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Zgodnie zaś z przepisem art. 17 ust. 1 pkt 5 u.p.t.u. podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku dostawy towarów innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
b) nabywcą jest:
– w przypadku nabycia gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej - podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 lub art. 97 ust. 4,
– w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana zgodnie z art. 97 ust. 4. Z powyższych przepisów wynika więc, że jeśli dostawca nie ma w Polsce siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej ani nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT, to do rozliczenia podatku będzie obowiązana polska firma.
W przypadku zapłaty zaliczki obowiązek podatkowy powstanie w dniu jej otrzymania przez kontrahenta unijnego (art. 19a ust. 8 u.p.t.u.). Odnośnie momentu rozliczenia podatku naliczonego, zastosowanie znajdzie przepis art. 86 ust. 10 i 10b pkt 3 u.p.t.u., zgodnie z którymi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 4 lit. a, b i d – powstaje zgodnie z ust. 10, pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek. W związku z tym, w przypadku dostawy towarów, dla których podatnikiem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 u.p.t.u. jest nabywca, art. 31a ust. 2 u.p.t.u. nie ma zastosowania, a co za tym idzie kwoty wyrażone w walutach obcych należy przeliczyć zgodnie z art. 31a ust. 1 u.p.t.u., czyli na dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Opisaną transakcję należy wykazać w deklaracji VAT-7 (14) w poz. 31 i 32 oraz 39 i 40.
Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 5 stycznia 2015 r.