Z początkiem 2021 r. podatkowe grupy kapitałowe oraz podatnicy, których wartość przychodu przekroczyła równowartość 50 mln euro, zostali objęci obowiązkiem sporządzania i podania do publicznej wiadomości informacji o realizowanej strategii podatkowej. Ustawa podatkowa wskazuje konieczne elementy informacji, formę i termin jej publikacji oraz zobowiązuje do zawiadomienia organów podatkowych o jej publikacji. W terminie do końca dwunastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego podatnik zamieszcza informację na swojej stronie internetowej i przekazuje jej adres właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Czytaj w LEX: Kubiesa Patrycja, Obowiązek informowania o strategii podatkowej >
Kary finansowe za brak informacji o strategii
Dla zapewnienia realizacji nowego obowiązku, przepisy przewidują karę pieniężną w kwocie do 250 000 zł. Kara wymierzana jest za nieprzekazanie organowi podatkowemu adresu publikacji informacji.
Przepisy nakładające karę pieniężną w związku ze strategią podatkową odnoszą się jedynie do nieprzekazania właściwemu organowi adresu publikacji informacji. Powstaje zatem pytanie, czy niekompletna informacja o strategii podatkowej może skutkować nałożeniem na podatnika kary pieniężnej? Można sobie z łatwością wyobrazić sytuację, w której podatnik sporządza informację o strategii podatkowej i przekazuje adres jej publikacji do organu. Następnie, przy okazji innych czynności, organ odkrywa, że opublikowana informacja nie zawiera jednej z wymaganych informacji (np. o złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej).
Zobacz procedury w LEX:
Możliwe dwa skrajne rozwiązania
Z uwagi na skąpą regulację, można sobie wyobrazić co najmniej dwa skrajne rozwiązania:
- rozwiązanie „liberalne”, w którym podatnik nie zostaje ukarany, ponieważ karę wymierza się jedynie za niedopełnienie obowiązku poinformowania organu o adresie publikacji,
- rozwiązanie „surowe”, w którym podatnik podlega karze, ponieważ z uwagi na brak istotnego elementu, opublikowana informacja nie stanowi określonej w przepisach informacji o realizowanej strategii podatkowej, zatem przesłany adres publikacji nie stanowi adresu publikacji informacji.
Słabością rozwiązania "liberalnego” jest to, że jego konsekwentne stosowanie mogłoby powodować, że podatnicy publikowaliby niekompletne dokumenty bez sankcji. Jednocześnie, rozwiązanie „surowe” mogłoby prowadzić do nieproporcjonalnego karania niewielkich uchybień lub przeoczeń.
Niemniej jednak, nawet w przypadku przyjęcia podejścia niekorzystnego dla podatnika, należy brać pod uwagę przepisy kodeksu postępowania administracyjnego o karach administracyjnych, które w pewnym zakresie ograniczają możliwość wymierzania takich kar.
W praktyce, istotne znaczenie może mieć instytucja odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej (art. 189f par. 1 kpa). Zgodnie z tym przepisem, od nałożenia kary odstępuje się, gdy waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa. Co ważne, w sytuacji znikomej wagi naruszenia prawa przepisy kpa obligują organ do odstąpienia od nałożenia kary, nie pozostawiając mu w tym zakresie swobody. Przepis ten może mieć kluczowe znaczenie w przypadku podjęcia przez organ prób ukarania podatnika za niepełną lub nieprawidłowo sporządzoną informację o realizowanej strategii podatkowej.
Zobacz procedurę w LEX: Wójcik Barbara, Nałożenie administracyjnej kary pieniężnej >
Ocenie będzie w tym zakresie poddana waga naruszenia, zatem wydaje się, że w sytuacji braków w informacji, która spełnia pozostałe warunki wynikające z ustawy o CIT, waga naruszenia może być potencjalnie uznana za znikomą. Warunek zaprzestania naruszenia prawa może zostać spełniony poprzez opublikowanie skorygowanej wersji informacji.
Zobacz również: Banki mogą blokować bieżące konta firm, zamiast rachunków VAT >>
Możliwe odstąpienie od wymierzenia kary
Dodatkowo, w sytuacjach, w których waga naruszenia prawa nie jest znikoma, organ może odstąpić od wymierzenia kary i poprzestać na pouczeniu (art. 189f par. 2 kpa). Niemniej jednak, w tym przypadku organ wyznacza podatnikowi termin na przedstawienie dowodów potwierdzających:
- usunięcie naruszenia prawa lub
- powiadomienie właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa, określając termin i sposób powiadomienia.
W odniesieniu do informacji o strategii podatkowej, adekwatna wydaje się pierwsza opcja, czyli wyznaczenie terminu na usunięcie naruszenia prawa. Usunięcie naruszenia prawa mogłoby przybrać postać np. publikacji uzupełnionej informacji. Dowodem mogłoby być udostępnienie uzupełnionej informacji wraz z potwierdzeniem jej publikacji na stronie internetowej.
Zobacz szkolenie online w LEX: Kubalski Grzegorz Piotr, Administracyjne kary pieniężne – zasady nakładania i wymiaru >
Warto jednak zauważyć, że w odróżnieniu od sytuacji, kiedy mamy do czynienia ze znikomą wagą naruszenia, kwestia odstąpienia od nałożenia kary pozostawiona została uznaniu organu. Oznacza to, że w przypadku nieprzychylnego podejścia organu, uzyskanie ewentualnego pozytywnego rozstrzygnięcia organu wyższej instancji lub sądu administracyjnego może być znacznie utrudnione (z uwagi na uznaniowy charakter przepisów, organ odwoławczy lub sąd nie mogą zobowiązać organu pierwszej instancji do odstąpienia od nałożenia kary).
Sprawdź w LEX: Czy informację o realizowanej strategii podatkowej można przesłać do urzędu skarbowego za pomocą email? >
Cena promocyjna: 62.1 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Problem wymiaru kary
Kolejną istotną kwestią wynikającą z kpa jest kwestia wymiaru kary. Kwota 250 tys. zł jest maksymalną kwotą kary, a art. 189d kpa nakazuje brać pod uwagę przy wymiarze kary takie czynniki jak m. in. waga naruszenia, uprzednie ukaranie za to samo zachowanie, stopień przyczynienia się strony do naruszenia oraz działania podjęte w celu usunięcia naruszenia prawa. Oznacza to, że maksymalna kwota kary nie powinna być wymierzana w sytuacjach o niskiej wadze naruszenia oraz w sytuacjach, w których podatnik samodzielnie usunął skutki naruszenia.
Dodatkowe sankcje z kks?
Równolegle należy zwrócić uwagę na art. 80 par. 1 kodeksu karnego skarbowego penalizujący czyn polegający na niezłożeniu właściwemu organowi informacji podatkowej oraz par. 3, który penalizuje złożenie informacji nieprawdziwej. Kodeks karny skarbowy, definiując informacje podatkowe odwołuje się do przepisów ordynacji podatkowej, która sama nie definiuje tego pojęcia. Jednocześnie, rozdział 11 ordynacji podatkowej jest zatytułowany „Informacje podatkowe”, w skutek czego, znaczna część nauki prawa wskazuje, że karalność nieprzekazania informacji dotyczy jedynie informacji ujętych w rozdziale 11 ordynacji podatkowej.
Art. 82 par. 1 pkt 3 ordynacji podatkowej wskazuje, że podatnicy są zobowiązani do sporządzania i przekazywania informacji w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach. Takie ujęcie informacji może potencjalnie dotyczyć informacji o realizowanej strategii podatkowej. Niemniej jednak, omawiane przestępstwa skarbowe odnoszą się wprost do informacji przekazywanych właściwemu organowi, podczas gdy informacja o strategii jest publikowana na stronie internetowej, a organ jest jedynie informowany o adresie publikacji. Oznacza to, że odpowiedzialność w zakresie kks może potencjalnie dotknąć raczej jedynie samego informowania organu o adresie publikacji.
Czytaj w LEX: Bartosiewicz Adam, Możliwości uniknięcia kary przez sprawcę przestępstwa (wykroczenia) skarbowego >
Warto także mieć na uwadze, że w odróżnieniu od administracyjnych kar pieniężnych, dla ukarania sprawcy konieczne jest umyślne niezłożenie informacji lub złożenie informacji nieprawdziwej. Wymóg umyślności popełnienia czynów może znacznie ograniczyć ryzyko odpowiedzialności karno-skarbowej w przypadku omyłek lub przeoczeń.
Piotr Nowosielski, doradca podatkowy w Kancelarii Paczuski Taudul oraz Sebastian Kopacz, konsultant podatkowy w Kancelarii Paczuski Taudul
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
