Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego

Jakie skutki podatkowe będzie miało przejęcie gruntu w wyniku przewłaszczenia pomiędzy spółką z o.o. (dłużnikiem, który nie spłacił wierzytelności) a osobami fizycznymi (małżeństwem, gdzie jedna z osób jest w zarządzie spółki z o.o.), jeżeli wartość przewłaszczenia będzie wyższa od istniejącego długu?

Odpowiedź:

Po stronie spółki powinien powstać przychód w wysokości wartości rynkowej nieruchomości oraz koszt uzyskania przychodu w wysokości uzależnionej od okoliczności nabycia nieruchomości (zasadniczo koszt nabycia/wytworzenia nieruchomości). Po stronie wierzycieli powinien powstać przychód z częściowo odpłatnego świadczenia w postaci różnicy w wysokości wartości rynkowej nieruchomości oraz wartości wierzytelności względem spółki.

Uzasadnienie:

Powyższe zagadnienie powinno być przedmiotem kompleksowej opinii podatkowej, obejmującej aspekty związane z opodatkowaniem na gruncie podatków dochodowych, podatku VAT oraz PCC. Powyższa opinia powinna być przeprowadzona w oparciu o analizę dokumentacji źródłowej (np. umowy pożyczki). W ramach niniejszego komentarza mogę odnieść się jedynie do podstawowego aspektu, jakim jest przejęcie nieruchomości o wartości przekraczającej wartość zobowiązań Spółki wobec wierzycieli. Jak rozumiem, w omawianej sprawie dochodzi do definitywnego przeniesienia własności nieruchomości w wyniku braku uregulowania zobowiązania pieniężnego (tzn. nie mamy do czynienia z przewłaszczeniem na zabezpieczenie).

Skutki podatkowe powyższej operacji (na gruncie podatków dochodowych) dla Spółki będącej dłużnikiem wierzytelności uregulowane są w art. 14a ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1888 ze zm.) – dalej u.p.d.o.p. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu w przypadku, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio. Tym samym, przychodem spółki z tytułu przewłaszczenia nieruchomości jest jej wartość rynkowa.

Przepisy u.p.d.o.p. nie zawierają szczególnych regulacji dla ustalania kosztów uzyskania przychodu przy zbyciu rzeczy w trybie art. 14a u.p.d.o.p. Stąd wysokość kosztu uzyskania przychodu z tytułu zbycia nieruchomości uzależniony jest od okoliczności jej nabycia przez spółkę - zasadniczo koszt uzyskania przychodu powinien odpowiadać wysokości wydatków na nabycie lub wytworzenie nieruchomości, pomniejszonych o wysokość dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Natomiast po stronie wierzycieli spółki otrzymanie w wyniku przewłaszczenia majątku, którego wartość rynkowa przekracza wysokość zobowiązania, wiąże się z powstaniem przychodu z tytułu otrzymania częściowo odpłatnego świadczenia (art. 11 ust. 2a oraz 2b ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032). Wartością przychodu wierzycieli będzie różnica między wartością rynkową nieruchomości a wartością wierzytelności względem spółki.

Powyższa operacja może rodzić również obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych (powyższe zagadnienie powinno być przedmiotem odrębnej analizy).

Dominik Klemens, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 6.05.2017 r.