Ekspert Vademecum Głównego Księgowego odpowiada na pytanie Użytkownika programu:

Czy pracodawca może w maju bieżącego roku ukarać pracownika karą upomnienia, w sytuacji gdy w wyniku kontroli obecnie przeprowadzonej stwierdzono, iż pracownik dopuścił się szeregu nieprawidłowości w październiku i listopadzie ubiegłego roku, czyli po upływie już 3 miesięcy od powstania nieprawidłowości?

Jeśli nie, to jakie możliwości ukarania ma pracodawca poza zwolnieniem pracownika z pracy?

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Vademecum Głównego Księgowego
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów

Odpowiedź

Przepisy prawa pracy wskazują na ograniczony katalog przewinień pracowniczych, za które mogą zostać nałożone kary porządkowe, a także na nieprzekraczalne terminy, po których upływie nałożenie kary porządkowej zostanie uznane za niezgodne z prawem. Nałożenie na pracownika innej kary niż wskazana w Kodeksie pracy będzie stanowiło wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Jeżeli jednak pracodawca poniósł szkodę z powodu zawinionego przez pracownika niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, pracownik ponosi względem niego odpowiedzialność materialną w granicach rzeczywistej straty i za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca może ukarać pracownika za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, karą upomnienia bądź nagany, a za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy również karą pieniężną.

Ustawodawca wskazał nieprzekraczalne terminy, w czasie których pracodawca może ukarać pracownika, czyli nie później niż dwa tygodnie od powzięcia wiadomości o naruszeniu i 3 miesiące od dopuszczenia się tego naruszenia. Nie ma przy tym znaczenia, że pracodawca dowiedział się o naruszeniu obowiązku pracowniczego już po upływie trzymiesięcznego terminu, bo celem takiego uprawnienia pracodawcy jest szybkie reagowanie na przewinienia pracownika.

Zgodnie z art. 114 i n. k.p. pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną względem pracodawcy w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. Co istotne, pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia oraz nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka. Ustalone odszkodowanie nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody, ale jeżeli pracownik wyrządził szkodę umyślnie to powinien ją naprawić w pełnej wysokości.

Paula Dąbrowska, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 27.05.2016 r.