Odpowiedź:
Otrzymanie opisanego w pytaniu wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a co za tym idzie, podatnik może wystawić kontrahentowi zagranicznemu dowolny dokument, np. notę obciążeniową.
Uzasadnienie:
Jak wynika z przepisu art. 29a ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r. poz. 1221) – dalej u.p.t.u. podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Z treści pytania wynika jednak, że zakupione przez podatnika materiały nie zostały wliczone do ceny sprzedaży. Tym samym, wydaje się, że wynagrodzenie za niewykorzystane towary należy potraktować jako formę odszkodowania (rekompensaty).
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Artykuł 7 ust. 1 u.p.t.u. stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
W myśl postanowień art. 8 ust. 1 u.p.t.u., przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Powołany przepis wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za dostawę towarów lub wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczoną usługą a przekazanym za nie wynagrodzeniem.
W świetle przedstawionego w pytaniu stanu faktycznego stwierdzić należy, że obciążenie kontrahenta z Unii fakturą za niewykorzystane materiały zakupione do produkcji nie stanowi świadczenia mającego charakter dostawy towaru ani świadczenia usługi, lecz jest swego rodzaju rekompensatą finansową za powstałą stratę lub szkodę. Nie występuje w tym przypadku wzajemność świadczenia, bowiem płatności tych nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu jakichkolwiek czynności dokonanych przez spółkę, opodatkowanych podatkiem VAT. W konsekwencji należy przyjąć, że otrzymanie opisanego w pytaniu wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a co za tym idzie, podatnik może wystawić kontrahentowi zagranicznemu dowolny dokument, np. notę obciążeniową.
Mariusz Jabłoński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 23.08.2017 r.
Jaką stawkę VAT zastosować przy obciążeniu kontrahenta z Unii fakturą za niewykorzystane materiały zakupione do produkcji?
Jaką stawkę VAT zastosować przy obciążeniu kontrahenta z Unii fakturą za niewykorzystane materiały zakupione do produkcji? Towary te nie zostaną przekazane odbiorcy unijnemu, tylko zutylizowane w Polsce.
