Producent maszyn i urządzeń jest zobowiązany do wykonania odbioru elektrycznych urządzeń, które produkuje. W ramach tych odbiorów jest zobowiązany do wykonania testów wysokonapięciowych (1500 V).
Na co szczególnie zwrócić uwagę podczas organizowania stanowiska pracy, na którym będą przeprowadzone takie testy?
Podczas przygotowania i wykonania testów wysokonapięciowych należy zwrócić szczególną uwagę na zabezpieczenie stanowiska pracy (miejsca wykonania testów) przed dostępem osób trzecich, ewentualnym oddziaływaniem procesu związanego z próbami na otoczenie oraz na zabezpieczenie przeciwporażeniowe pracowników wykonujących prace związane z testem wysokonapięciowym.
Przepis art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) zobowiązuje pracodawcę do ochrony zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.b.h.p. określa procedury związane z prowadzeniem prac szczególnie niebezpiecznych, do których zaliczono wszystkie prace wymienione w r.b.h.p. oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
Prace szczególne niebezpieczne w energetyce określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 912) – dalej r.b.h.p.e. Zgodnie z § 15 r.b.h.p.e. do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia zaliczono m.in. prace: konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem; wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem; przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych, urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień - uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy; związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych; przy wykonywaniu prób i pomiarów.
Przed rozpoczęciem testów wysokonapięciowych nadzór (dopuszczający) powinien sprawdzić czy:
•miejsce wykonania testów (pracy) jest właściwie zabezpieczone przed możliwością wejścia tam osób niepowołanych;
•proces wykonywania testów nie wpłynie negatywnie na otoczenie, w tym na zatrudnionych w pobliżu (lub w budynku) pracowników;
•pracownicy (inne osoby) zostali ostrzeżeni i powiadomieni o terminie i czasie prowadzenia testów;
•w miejscu wykonywania testów znajduje się apteczka pierwszej pomocy oraz osoba przeszkolona w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
•pracownicy posiadają odpowiednie kwalifikacje eksploatacyjne w zakresie prac energetycznych, zostali przeszkoleni w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (wstępnie i okresowo) oraz posiadają aktualne orzeczenia lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia prac energetycznych;
•nadzór posiada odpowiednie kwalifikacje dozorowe w zakresie prac energetycznych;
•zostało wydane pisemne polecenie wykonania pracy, w którym określono: zakres, rodzaj, miejsce i termin wykonania pracy; środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy; liczbę pracowników skierowanych do pracy; pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję koordynującego lub dopuszczającego, przez podanie stanowiska służbowego lub imiennie oraz kierownika robót, nadzorującego lub kierującego zespołem pracowników - imiennie, a także planowane przerwy w czasie pracy;
•do wykonania pracy wyznaczono właściwą ilość pracowników, w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych, nie mniej niż dwóch;
•pracownicy zostali przeszkoleni do wykonania zadania;
•oceniono i udokumentowano ryzyko zawodowe na stanowisku pracy, a o wynikach powiadomiono wykonujących zadanie pracowników;
•pracownicy, wyznaczeni do wykonania zadania zostali wyposażeni w odpowiedni sprzęt przeciwporażeniowy, a sprzęt ten ma odpowiednie i aktualne badania i jest sprawny;
•zapewnione zostało bezpieczeństwo wynikające z zagrożeń lokalnych.
Należy również zwrócić uwagę na zagrożenia wynikające z:
•charakterystyki miejsca pracy (należy przez to rozumieć odpowiednio przygotowane stanowisko lub określoną strefę pracy w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych), gdzie będzie prowadzony test maszyny;
•charakterystyki maszyny (np. jej konstrukcji);
•indywidualnych predyspozycji pracowników wyznaczonych do wykonania testów wysokonapięciowych.
Kazimierz Kościukiewicz
Na co szczególnie zwrócić uwagę podczas organizowania stanowiska pracy, na którym będą przeprowadzone takie testy?
Podczas przygotowania i wykonania testów wysokonapięciowych należy zwrócić szczególną uwagę na zabezpieczenie stanowiska pracy (miejsca wykonania testów) przed dostępem osób trzecich, ewentualnym oddziaływaniem procesu związanego z próbami na otoczenie oraz na zabezpieczenie przeciwporażeniowe pracowników wykonujących prace związane z testem wysokonapięciowym.
Przepis art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) zobowiązuje pracodawcę do ochrony zdrowia i życia pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.b.h.p. określa procedury związane z prowadzeniem prac szczególnie niebezpiecznych, do których zaliczono wszystkie prace wymienione w r.b.h.p. oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
Prace szczególne niebezpieczne w energetyce określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. Nr 80, poz. 912) – dalej r.b.h.p.e. Zgodnie z § 15 r.b.h.p.e. do prac wykonywanych przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w warunkach szczególnego zagrożenia dla zdrowia i życia zaliczono m.in. prace: konserwacyjne, modernizacyjne i remontowe przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem; wykonywane w pobliżu nie osłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem; przy wyłączonych spod napięcia, lecz nie uziemionych, urządzeniach elektroenergetycznych lub uziemionych w taki sposób, że żadne z uziemień - uziemiaczy nie jest widoczne z miejsca pracy; związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych; przy wykonywaniu prób i pomiarów.
Przed rozpoczęciem testów wysokonapięciowych nadzór (dopuszczający) powinien sprawdzić czy:
•miejsce wykonania testów (pracy) jest właściwie zabezpieczone przed możliwością wejścia tam osób niepowołanych;
•proces wykonywania testów nie wpłynie negatywnie na otoczenie, w tym na zatrudnionych w pobliżu (lub w budynku) pracowników;
•pracownicy (inne osoby) zostali ostrzeżeni i powiadomieni o terminie i czasie prowadzenia testów;
•w miejscu wykonywania testów znajduje się apteczka pierwszej pomocy oraz osoba przeszkolona w zakresie udzielania pierwszej pomocy;
•pracownicy posiadają odpowiednie kwalifikacje eksploatacyjne w zakresie prac energetycznych, zostali przeszkoleni w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (wstępnie i okresowo) oraz posiadają aktualne orzeczenia lekarza medycyny pracy o braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia prac energetycznych;
•nadzór posiada odpowiednie kwalifikacje dozorowe w zakresie prac energetycznych;
•zostało wydane pisemne polecenie wykonania pracy, w którym określono: zakres, rodzaj, miejsce i termin wykonania pracy; środki i warunki do bezpiecznego wykonania pracy; liczbę pracowników skierowanych do pracy; pracowników odpowiedzialnych za organizację i wykonanie pracy, pełniących funkcję koordynującego lub dopuszczającego, przez podanie stanowiska służbowego lub imiennie oraz kierownika robót, nadzorującego lub kierującego zespołem pracowników - imiennie, a także planowane przerwy w czasie pracy;
•do wykonania pracy wyznaczono właściwą ilość pracowników, w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych, nie mniej niż dwóch;
•pracownicy zostali przeszkoleni do wykonania zadania;
•oceniono i udokumentowano ryzyko zawodowe na stanowisku pracy, a o wynikach powiadomiono wykonujących zadanie pracowników;
•pracownicy, wyznaczeni do wykonania zadania zostali wyposażeni w odpowiedni sprzęt przeciwporażeniowy, a sprzęt ten ma odpowiednie i aktualne badania i jest sprawny;
•zapewnione zostało bezpieczeństwo wynikające z zagrożeń lokalnych.
Należy również zwrócić uwagę na zagrożenia wynikające z:
•charakterystyki miejsca pracy (należy przez to rozumieć odpowiednio przygotowane stanowisko lub określoną strefę pracy w zakresie niezbędnym dla bezpiecznego wykonywania pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych), gdzie będzie prowadzony test maszyny;
•charakterystyki maszyny (np. jej konstrukcji);
•indywidualnych predyspozycji pracowników wyznaczonych do wykonania testów wysokonapięciowych.
Kazimierz Kościukiewicz