Odpowiedź:
Dokonywanie korekt przychodów i kosztów uzyskania przychodów według nowych zasad, które obowiązywać będą od 1 stycznia 2016 r. dotyczy jedynie rozliczeń na gruncie podatku dochodowego. Przepisy te nie zmieniają przepisów ustawy o rachunkowości, aczkolwiek jednostki mogą przyjąć w polityce rachunkowości zasady wykazywania korekt przychodów i kosztów zgodnie z zasadami obowiązującymi w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i od osób fizycznych. Nie zawsze to jednak będzie możliwe, ponieważ po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego następuje trwałe zamknięcie ksiąg obrotowych za dany rok oraz zakaz zmieniania zatwierdzonego sprawozdania finansowego.
Moim zdaniem uwzględnianie korekt przychodów i kosztów nie spowodowanych błędem rachunkowym lub inną pomyłką w okresie wystawienia lub otrzymania faktury korygującej jest bardzo słusznym rozwiązaniem, ponieważ zmniejsza pracochłonność rozliczeń podatkowych (nie będzie występowała konieczność zmiany złożonych już deklaracji podatkowych, jeżeli, np. korekta przychodów podatkowych dotyczyć będzie przychodów ujętych w podstawie opodatkowania za rozliczony już rok podatkowy).
Uważam, że wprowadzone zmiany nie będą kolidować z zasadą współmierności przychodów i kosztów wyrażoną w art. 6 z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej: u.o.r. ponieważ dotyczą przychodów podatkowych i kosztów uzyskania przychodów. Poza tym, sposób uwzględniania w księgach rachunkowych zdarzeń o których jednostka uzyskała informacje później niż okres którego dotyczą, np. po sporządzeniu sprawozdania finansowego, ale przed jego zatwierdzeniem lub po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok obrotowy, którego zdarzenia te dotyczą, z uwzględnieniem sposobu ujmowania zdarzeń istotnych i mniej istotnych zawiera art. 54 u.o.r.
Zasady rachunkowości, aczkolwiek w wielu przypadkach są zbieżne z postanowieniami ustaw podatkowych w zakresie przychodów i kosztów uzyskania przychodów, to jednak mają charakter autonomiczny. Nie mogą one modyfikować przepisów podatkowych, a raczej możliwe jest przyjęcie rozwiązań podatkowych w polityce rachunkowości, jeżeli takie rozwiązanie jest dopuszczalne, np. ze względu na możliwość stosowania pewnych uproszczeń. Dlatego, jeżeli korekta przychodów lub kosztów będzie rozliczana podatkowo w momencie wystawienia lub otrzymania faktury, to za ten okres skutki tej korekty będą wpływać na podstawę opodatkowania, niezależnie od sposobu ujęcia korekty w księgach rachunkowych. Podobnie, jeżeli korekta podatkowa będzie dokonywana zgodnie z zasadą korygowania pierwotnych przychodów lub kosztów, ponieważ wynika ona z pomyłki, to i tak w wielu przypadkach nie jest możliwe uwzględnienie tej korekty w zamkniętych ostatecznie księgach rachunkowych.

Uzasadnienie:
Dotychczasowy sposób korygowania przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym budził od wielu lat szereg wątpliwości. Organy podatkowe i sądy administracyjne stały w większości przypadków na stanowisku, że przychody powinny być korygowane wstecznie, tj. poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów w okresie rozliczeniowym ich powstania, niezależnie od tego czy korekta przychodów nie była spowodowana błędem lub pomyłką, czy też wynikała z przyjęcia zwrotu towarów lub udzielenia rabatu. Nadto w przypadku korekty zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów należało uregulować nie tylko zaległy podatek ale i odsetki za zwłokę. Przedsiębiorcy byli zatem często karani nie za popełnione błędy, ale działania zgodne z prawem.
Nowe zasady korygowania przychodów i kosztów na gruncie podatku dochodowego, o których pisze nasza Czytelniczka wprowadziła ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. poz. 1595). Od 1 stycznia 2016 r. korekty przychodów, podatnicy dokonywać będą w miesiącu wystawienia faktury korygującej, poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów osiągniętych w tym samym miesiącu (por. art. 14 ust. 1m -1p PIT, art. 12 ust. 3j-3m CIT oraz art. 6 ust. 1e i 1f u.z.p.d.).
Natomiast, korekty kosztów uzyskania przychodów podatnicy będą dokonywać w miesiącu, w którym otrzymają fakturę korygującą. Korekta kosztów polegać będzie na zmniejszeniu albo zwiększeniu kosztów uzyskania przychodów poniesionych w tym miesiącu (por. art. 22 ust.7c-7f PIT, art. 15 ust. 4i -4l CIT). Należy jednak pamiętać, że nowe zasady korekty przychodów i kosztów będą miały zastosowanie tylko do tych przypadków, gdy korekta nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką.

Tadeusz Waślicki, autor współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego
Odpowiedzi udzielono 15.10.2015 r.