Jak udziałowiec spółki z o.o. opodatkowuje pożyczkę otrzymaną od spółki?
Odpowiedź na to pytanie uzależniona jest od faktu, czy spółka udziela pożyczki w ramach czynności opodatkowanej VAT, czy też nie (szczegóły w uzasadnieniu).
Jak wynika z art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) – dalej u.p.c.c., w przypadku gdy przynajmniej jedna ze stron czynności cywilnoprawnej innej niż umowa spółki i jej zmiany z tytułu dokonania tej czynności opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług lub jest od tego podatku zwolniona, to czynność ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Zatem analizę pod kątem sposobu opodatkowania wskazanej w pytaniu umowy pożyczki, należy rozpocząć od ustalenia, czy zawierana pomiędzy stronami czynność podlega, czy też nie podlega regulacjom ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u.
Należy wszakże wskazać, iż o wyłączeniu z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 u.p.c.c. nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika VAT, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana tym podatkiem. Jak jednak wynika z art. 15 ust. 1 i ust. 2 u.p.t.u., podatnikami VAT są podmioty (osoby) wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w tym działalność usługodawców, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.
Na tle istniejącego orzecznictwa i piśmiennictwa zasadność opodatkowania usług w zakresie udzielania pożyczek VAT (zwolnienia usług z tego podatku) nie budzi wątpliwości, gdy pożyczkodawca usługi finansowe polegające na udzielaniu pożyczek zgłosił w odpowiedniej ewidencji (rejestrze) jako zakres swojej działalności. Wątpliwości pojawiają się natomiast gdy udzielenie pożyczki jest czynnością jednorazową (incydentalną).
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w sprawie C-142/99 uznał, że jednorazowe (incydentalne) udzielenie pożyczki nie stanowi czynności opodatkowanej VAT. Jak jednak wyjaśniają polskie organy podatkowe "udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Bowiem udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie były wpisane do umowy spółki oraz nie były wykazane w Krajowym Rejestrze Sądowym" (postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 października 2009 r., ITPP2/443-628/09/EŁ).
Z treści pytania nie wynika, czy spółka udziela pożyczki udziałowcowi jako podatnik podatku od towarów i usług, czy też jest to czynność incydentalna w żaden sposób nie związana z działalnością spółki, której, w oparciu o art. 15 ust. 2 u.p.t.u., nie należy zaliczać do pozarolniczej działalności gospodarczej. Toteż niniejsza analiza odnosi się do obu tych przypadków.
Otóż w sytuacji gdy spółka udziela pożyczki w ramach czynności opodatkowanej VAT, to czynność ta będzie korzystała ze zwolnienia z VAT, natomiast z PCC będzie wyłączona – na udziałowcu nie będą wówczas ciążyły z podatkowego punktu widzenia żadne obowiązki.
W przypadku braku przesłanek skutkujących potraktowaniem czynności udzielenia pożyczki jako opodatkowanej VAT, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu PCC. Udziałowiec (pożyczkobiorca) będzie dla tej czynności podatnikiem (art. 4 pkt 7 u.p.c.c.). Powinien on wówczas w ciągu 14 dni od dnia podpisania umowy pożyczki złożyć w urzędzie skarbowym stosowną deklarację (PCC-3), wykazać w niej i zapłacić w tym samym terminie podatek od pożyczki w wysokości 2% jej wartości (art. 7 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 u.p.c.c.).
Odpowiedź na to pytanie uzależniona jest od faktu, czy spółka udziela pożyczki w ramach czynności opodatkowanej VAT, czy też nie (szczegóły w uzasadnieniu).
Jak wynika z art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) – dalej u.p.c.c., w przypadku gdy przynajmniej jedna ze stron czynności cywilnoprawnej innej niż umowa spółki i jej zmiany z tytułu dokonania tej czynności opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług lub jest od tego podatku zwolniona, to czynność ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Zatem analizę pod kątem sposobu opodatkowania wskazanej w pytaniu umowy pożyczki, należy rozpocząć od ustalenia, czy zawierana pomiędzy stronami czynność podlega, czy też nie podlega regulacjom ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u.
Należy wszakże wskazać, iż o wyłączeniu z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 u.p.c.c. nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika VAT, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana tym podatkiem. Jak jednak wynika z art. 15 ust. 1 i ust. 2 u.p.t.u., podatnikami VAT są podmioty (osoby) wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w tym działalność usługodawców, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.
Na tle istniejącego orzecznictwa i piśmiennictwa zasadność opodatkowania usług w zakresie udzielania pożyczek VAT (zwolnienia usług z tego podatku) nie budzi wątpliwości, gdy pożyczkodawca usługi finansowe polegające na udzielaniu pożyczek zgłosił w odpowiedniej ewidencji (rejestrze) jako zakres swojej działalności. Wątpliwości pojawiają się natomiast gdy udzielenie pożyczki jest czynnością jednorazową (incydentalną).
Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w sprawie C-142/99 uznał, że jednorazowe (incydentalne) udzielenie pożyczki nie stanowi czynności opodatkowanej VAT. Jak jednak wyjaśniają polskie organy podatkowe "udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Bowiem udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie były wpisane do umowy spółki oraz nie były wykazane w Krajowym Rejestrze Sądowym" (postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 października 2009 r., ITPP2/443-628/09/EŁ).
Z treści pytania nie wynika, czy spółka udziela pożyczki udziałowcowi jako podatnik podatku od towarów i usług, czy też jest to czynność incydentalna w żaden sposób nie związana z działalnością spółki, której, w oparciu o art. 15 ust. 2 u.p.t.u., nie należy zaliczać do pozarolniczej działalności gospodarczej. Toteż niniejsza analiza odnosi się do obu tych przypadków.
Otóż w sytuacji gdy spółka udziela pożyczki w ramach czynności opodatkowanej VAT, to czynność ta będzie korzystała ze zwolnienia z VAT, natomiast z PCC będzie wyłączona – na udziałowcu nie będą wówczas ciążyły z podatkowego punktu widzenia żadne obowiązki.
W przypadku braku przesłanek skutkujących potraktowaniem czynności udzielenia pożyczki jako opodatkowanej VAT, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu PCC. Udziałowiec (pożyczkobiorca) będzie dla tej czynności podatnikiem (art. 4 pkt 7 u.p.c.c.). Powinien on wówczas w ciągu 14 dni od dnia podpisania umowy pożyczki złożyć w urzędzie skarbowym stosowną deklarację (PCC-3), wykazać w niej i zapłacić w tym samym terminie podatek od pożyczki w wysokości 2% jej wartości (art. 7 ust. 1 pkt 4 i art. 10 ust. 1 u.p.c.c.).