Pytanie
Czy jeżeli z góry można przewidzieć, że dochody pracownika w 2017 r. przekroczą 85.528 zł, to pracownik/podatnik będzie mógł złożyć oświadczenie (przed pierwszą wpłatą w styczniu 2017 r.), aby zaliczki na podatek w ogóle nie były pomniejszane o kwotę wolną?
Co w sytuacji, gdy jednak się okaże, że pracownik nie przekroczył w roku 85.528 zł, a kwota wolna nie była potrącana (zgodnie z oświadczeniem pracownika)?
Jeżeli dochody pracownika w 2017 roku przekroczą 85 528 zł (np. w miesiącu październiku 2017), a w ciągu roku zaliczka na podatek była pomniejszona o kwotę wolną, to czy po przekroczeniu tej wartości pracodawca (od miesiąca listopada 2017) będzie pobierał zaliczki na PIT bez uwzględnienia kwoty zmniejszającej podatek?
Czy pracodawca sam może o tym decydować, czy też jest potrzebne oświadczenie pracownika, że prosi o nie potrącenie kwoty wolnej po przekroczeniu dochodów w wysokości 85 525?
Odpowiedź
Podatnik ma prawo złożyć oświadczenie, na mocy którego płatnik nie będzie potrącał kwoty zmniejszającej podatek. Oświadczenie to może złożyć w dowolnym momencie, także przed pierwszą wypłatą. Jeżeli nie będzie miał rozliczonej w trakcie roku kwoty zmniejszającej podatek (w całości lub w części), to odzyska brakującą kwotę przy rozliczeniu rocznym.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 32 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że za dany rok jego dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, płatnik pobiera zaliczki począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone oświadczenie, bez pomniejszania o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (556,02 zł).
Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podatnik, który spodziewa się, że jego dochody przekroczą próg podatkowy (85.528 zł) może w praktyce zrezygnować z potrącania kwoty zmniejszającej podatek. Wniosek w tej sprawie może złożyć w dowolnym momencie od momentu wejścia nowych zasad w życie (od 1 stycznia 2017 r.). Jeżeli jednak okaże się, że dochody pracownika nie przekroczą progu podatkowego – podatnik odzyska kwotę zmniejszającą podatek w zeznaniu rocznym (wypełniając to zeznanie, podatnik uwzględni w rozliczeniu omawianą kwotę).
Jednocześnie w myśl art. 27 ust. 1b u.p.d.o.f. przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy:
1) w przypadku podatników, których dochody nie przekroczą kwoty stanowiącej górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej (85.528 zł) - kwota zmniejszająca podatek wynosi 556 zł 02 gr rocznie;
2) w przypadku podatników, których dochody przekroczą kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (85.528 zł) - zaliczki nie pomniejsza się o kwotę zmniejszającą podatek, o której mowa w pkt 1.
Jeżeli zatem dochody pracownika w 2017 roku przekroczą 85.528 zł w miesiącu październiku, to już za październik 2017 r. zaliczka nie powinna być pomniejszona o kwotę wolną. Wynika to wprost z ustawy i nie wymaga wniosku pracownika, ani nie zależy od decyzji pracodawcy.
Uwagi:
1. Przepis art. 32 ust. 1a u.p.d.o.f. ma charakter niezależny od zasad ustalania kwoty zmniejszającej podatek. Stanowi on, że ustalając zaliczkę na PIT, nie uwzględnia się kwoty wolnej, jeżeli dochód pracownika przekroczy 85.528 zł. Jest to wprost zapisane w ustawie.
2. Czym innym jest natomiast uwzględnianie kwoty wolnej w zeznaniu rocznym - tu faktycznie kwoty wolnej nie nalicza się od dochodu na poziomie 127.000 zł.
3. Zaliczka i zeznanie to dwie różne rzeczy i nie należy ich mylić.
