Odpowiedź:
Na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy, co obejmuje również środki trwałe, zaliczana jest do przychodów. Przychód ten podatkowo nie podlega rozliczaniu międzyokresowemu, jak w przypadku stosowania zasad rachunkowości.
Uzasadnienie:
Nieodpłatnie otrzymany, np. w drodze darowizny, środek trwały zalicza się, zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1047 z późn. zm.) – dalej u.o.r. do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Z punktu widzenia rachunkowości, zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od tych środków trwałych. Tak wygląda kwestia ujęcia w księgach rachunkowych otrzymanego nieodpłatnie środka trwałego, podobnie jak środków pieniężnych otrzymanych na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, podlegających amortyzacji, w postaci np. dotacji.
Jednak, na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy, co obejmuje również środki trwałe, zaliczana jest na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. do przychodów. Wartość tego przychodu należy ustalić zgodnie z art. 12 ust. 5 u.p.d.o.p. Przepis ten stanowi, że wartość otrzymanych rzeczy, w tym otrzymanych nieodpłatnie, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Przychód z tytułu otrzymania środka trwałego w darowiźnie należy wykazać w rachunku podatkowym jednorazowo – w miesiącu otrzymania tego środka.
Przychód ten podatkowo nie podlega rozliczaniu międzyokresowemu, jak w przypadku stosowania zasad rachunkowości. Dla celów podatku dochodowego odpisy amortyzacyjne od nieodpłatnie nabytych środków trwałych, w przypadku gdy nabycie to stanowiło przychód podatkowy z nieodpłatnego otrzymania rzeczy, mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (por. art. 16 ust. 1 pkt 63 u.p.d.o.p.).
Niestety, zwolnienie od podatku przewidziane w art. 17 ust. 1 pkt 21 u.p.d.o.p. nie obejmuje, zdaniem fiskusa nieodpłatnych świadczeń, które są otrzymywane z innych źródeł niż ze wskazanych w nim środków publicznych. Nie ma też innych przepisów regulujących takie zwolnienie. Tak w większości uważają organy podatkowe oraz sądy administracyjne, interpretując treść tego przepisu, która brzmi: „wolne od podatku dochodowego są dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia, z zastrzeżeniem pkt 14a, który stanowi, że wolne od podatku są dotacje z budżetu państwa otrzymane na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych w ramach Specjalnego Przedakcesyjnego Programu na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (SAPARD, otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m”.
Autorowi niniejszej odpowiedzi znane jest tylko jedno odmienne stanowisko, co do zakresu przedmiotowego zwolnienia, które wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 26 lutego 2010 r., nr ILPB3/423-1120/09-4/EK. Organ ten uznał, że "Zwolnienie zawarte w art. 17 ust. 1 pkt 21 updop dotyczy wszelkiego rodzaju dotacji, subwencji i innych nieodpłatnych świadczeń na określony w przepisie cel, bez względu na podmiot przekazujący takie świadczenie. Jedynym warunkiem dla stosowania tego zwolnienia jest przeznaczenie takiego świadczenia na nabycie (wytworzenie) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Zatem, prawo to związane jest nie tyle z dotującym, co z celem dotowania. Tym samym, regulacji art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podlegają wszelkie przysporzenia pod tytułem darmym na cele wskazane w tym przepisie".
Niestety, stanowisko to nie jest powszechnie akceptowane zarówno przez organy podatkowe jak i sądy administracyjne, dlatego trudno je polecić do zastosowania.
Tadeusz Waślicki, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 22.11.2016 r.
Jak rozliczyć odpisy amortyzacyjne od nieodpłatnie nabytych środków trwałych?
Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoJak spółka przyjmująca środek trwały do ewidencji w drodze darowizny powinna wykazać przychód podatkowy z tego tytułu, jednorazowo czy międzyokresowo tak samo jak przychody księgowe?
