Jesteśmy drugim podatnikiem w transakcji trójstronnej. Towar kupiony w Irlandii jest transportowany do klienta we Włoszech. Przed dostarczeniem towaru wystawiamy fakturę zaliczkową na 20% wartości dostawy.
Czy faktura zaliczkowa wystawiona dla włoskiego klienta również może być traktowana jako transakcja trójstronna i rozliczona za pomocą procedury uproszczonej?
Jeśli tak, to czy faktura ta ma być wystawiona ze stawką 0% VAT czy NP?

Zaliczka na poczet takiej transakcji otrzymana przez polskiego drugiego w kolejności podatnika może być potraktowana jako zaliczka na poczet wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej rozliczanej według procedury uproszczonej. Faktura zaliczkowa wystawiona być winna w takiej sytuacji bez stawki podatku (ewentualnie ze stawką "NP").
Przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., przewidują procedurę uproszczoną, z której mogą korzystać tzw. wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne. Regulują ją przepisy art. 135-138 u.p.t.u.
Przepisy te nie regulują kwestii opodatkowania zaliczek dotyczących wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych. Należy jednak zauważyć, że dotyczy to zaliczek dotyczących wszelkich innych czynności, w tym wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów czy dostaw towarów, których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium Polski. Mimo to przyjmuje się powszechnie, że zaliczki są opodatkowane według stawek właściwych dla czynności, której dotyczą (np. stawką 0% w przypadku zaliczek na poczet eksportu towarów) lub nie podlegają opodatkowaniu w Polsce (np. w przypadku zaliczek na poczet dostaw towarów, których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium Polski).

Uznać zatem należy, że podobnie ma się rzecz w przypadku zaliczek na poczet dostaw realizowanych w ramach wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych. W konsekwencji zaliczka na poczet takiej transakcji otrzymana przez polskiego drugiego w kolejności podatnika może być potraktowana jako zaliczka na poczet wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej rozliczanej według procedury uproszczonej.
Faktura zaliczkowa powinna być w takiej sytuacji zostać wystawiona bez podatku (ewentualnie ze stawką "NP"), a więc analogicznie jak w przypadku "zwykłych" faktur dokumentujących wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne rozliczane według procedury uproszczonej występujące u polskich podatników. Należy bowiem zauważyć, że stawki VAT (w tym stawka 0%) wykazywane mogą być wyłącznie na fakturach dokumentujących czynności podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce, zaś miejsce na gruncie przepisów art. 22 u.p.t.u. miejsce dostaw dokonywanych przez takich podatników znajduje się poza terytorium Polski. Wniosek ten potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Jak czytamy w postanowieniu Naczelnika I Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 22 września 2005 r. (1471/NUR2/443-329/05/JP), "w związku z faktem, iż w procedurze uproszczonej wnioskodawca był drugim w kolejności podatnikiem VAT, Spółka wystawiła ostatniemu w kolejności podatnikowi VAT fakturę - zgodnie z art. 135-138 ustawy o VAT. Stwierdzić należy, iż na fakturze tej nie wykazuje się stawki podatkowej, a tym samym wartości podatku z tytułu dostawy dokonanej na rzecz ostatniego w kolejności podatnika".