Jakie skutki dla tej wypłaty miałoby podjęcie ponownie tej samej uchwały z bieżącą datą i zgłoszenie jej w KRS? Jak należy wyliczyć koszt przychodu w sytuacji prawnie skutecznego obniżenia kapitału zakładowego?
Odpowiedź:
Skutkiem obniżenia kapitału zakładowego spółki z o.o. jest umorzenie udziału, z którego dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 255 § 2 ustawy z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.) – dalej k.s.h., obniżenie kapitału zakładowego w trybie art. 199 § 5 k.s.h. wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru.
W przypadku obniżenia kapitału zakładowego trzeba pamiętać, że:
1) uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia (art. 263 § 1 k.s.h.);
2) o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego zarząd niezwłocznie ogłasza, wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie – wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni, natomiast wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego (art. 264 § 1 k.s.h.);
3) obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego zgodnie z art. 265 k.s.h.
Bez wypełnienia tych warunków jakiekolwiek czynności podejmowane przez spółkę w omawianym zakresie są nieważne. Moim zdaniem, w tym przypadku należałoby „anulować” wypłaty, tj. wypłacone środki powinny wrócić do spółki. Jeżeli spółka nadal zamierza obniżyć kapitał zakładowy, powinna zrobić to zgodnie z obowiązującymi, wymienionymi wyżej, procedurami.
Natomiast na gruncie podatku dochodowego, z obniżeniem kapitału zakładowego wiąże się umorzenie udziałów, które wywołuje skutki w podatku dochodowym. Zakładając, że w tym przypadku wspólnikami są osoby fizyczne, zgodnie z przepisami ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) – dalej u.p.d.o.f. dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów lub akcji (art. 24 ust. 5 pkt 1 u.p.d.o.f.).
Dochodem takim jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1g, albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38, albo 38c u.p.d.o.f. Jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie tych udziałów lub akcji (art. 24 ust. 5d u.p.d.o.f.).
Jak podkreślają organy podatkowe: „(…) otrzymana przez wspólników kwota stanowi przychód z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej, gdyż jest przychodem faktycznie otrzymanym. Jest to przychód, o którym mowa w art. 24 ust. 5 [u.p.d.o.f.]. [Przy czym] przepis ten zawiera jedynie przykładowe wyliczenie przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, co oznacza, że do przychodów tych zalicza się także wszystkie inne nie wymienione w tym przepisie faktycznie otrzymane przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, w tym m.in. kwotę pieniężną wypłaconą tytułem zwrotu części wartości kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [związaną z obniżeniem kapitału zakładowego spółki]. (…) w przypadku zwrotu wspólnikowi spółki z o.o. kwoty powstałej z tytułu obniżenia wartości nominalnej udziałów opodatkowaniu będzie podlegała różnica pomiędzy przychodem uzyskanym w związku z obniżeniem wartości nominalnej udziałów a wydatkami poniesionymi na ich objęcie i nabycie. W przypadku gdy przychód z tytułu udziału w zyskach osoby prawnej będzie równy lub mniejszy kosztowi uzyskania przychodu nie wystąpi dochód do opodatkowania.” (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27.09.2012 r., IBPBII/2/415-867/12/ŁCz).
Sławomir Liżewski, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 11.07.2017 r.
