Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Podatnik wystawił fakturę dokumentującą usługę doradczą jeszcze przed wykonaniem usługi. Ostatecznie nie doszło do realizacji usługi. Czy wystawiona faktura rodzi konsekwencje w podatku od towarów i usług?

Odpowiedź:

Gdy czynność wykazana w fakturze nie była w ogóle zrealizowana, taką fakturę traktuje się jako tzw. „pustą fakturę”.

Uzasadnienie:

Pojęcie „pustej faktury” odnosi się do sytuacji, w której podatnik wystawi fakturę VAT, która nie odzwierciedla stanu faktycznego. Będzie to miało miejsce, gdy podatnik na fakturze wykaże usługę, której nigdy nie było.

Jak zaś wynika z art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Przepis ten określa jako samodzielną podstawę zapłaty podatku wystawienie faktury, w której wykazano VAT, a która nie dokumentuje faktycznie wykonanej usługi. Na podatniku, który ją wystawił, spoczywa obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego.

Mimo obowiązku uiszczenia na konto urzędu skarbowego podatku VAT z „pustej faktury” nie wykazuje się jej w rejestrze sprzedaży VAT, gdzie widnieją inne faktury, dokumentujące transakcje rzeczywiste. Podatek z „pustej faktury” nie podlega również rozliczeniu w deklaracji VAT-7 (VAT-7K) – trzeba go odprowadzić do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu wystawienia dokumentu.

„Pusta faktura” nie daje również prawa do odliczenia wykazanego w niej podatku. Powyższe wynika z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a u.p.t.u. Zgodnie z tym przepisem nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury w przypadku, gdy wystawione faktur stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane.

Oczywiście podatnik, który omyłkowo wystawił „pustą fakturę” ma możliwość uniknięcie negatywnych konsekwencji powstałego błędu. W sytuacji gdy błędnie wystawiony dokument nie wszedł do obrotu prawnego, tj. nie został wydany odbiorcy, jego wystawca winien go unieważnić, poprzez np. jego przekreślenie i zamieszczenie adnotacji o jego anulowaniu. Jeżeli „pusta faktura” została przekazana odbiorcy, jej wystawca winien wystawić korektę zerującą fakturę pierwotną (czyli „pustą fakturę”).

Marek Jurek, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 21 października 2014 r.